دکتر محمد جواد ناطق پور

دکتر محمد جواد ناطق پور لیسانس خود را در رشته روابط‌عمومی و امور اجتماعی از دانشکده علوم ارتباطات اجتماعی دریافت نمود. چند سال بعد کارشناسی ارشد جامعه شناسی را در دانشگاه تربیت مدرس به پایان رساند. وی سپس عازم انگلستان شد و ضمن گذاراندن مباحث توسعه اجتماعی در دوره دوره کارشناسی ارشد، دکترای خود را در جامعه شناسی توسعه در سال 1996 از دانشگاه انگلستان دریافت کرد.

دکتر ناطق پور پس از بازگشت به ایران در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران که قبلا نیز آنجا تدریس می کرد مشغول فعالیت های آموزشی و پژوهشی گردید. وی در طی این مدت همچنین در مسئولیت های اجرایی مختلف در دانشکده و نیز سایر سازمان های دولتی مشغول فعالیت بوده است.

آخرین مسئولیت وی سمت مدیر کل برنامه ریزی و آموزش شوراهای اسلامی وزارت کشور بوده است. وی در این مسئولیت با توجه به اهمیت توسعه کشور، رویکرد توسعه ای را از طریق آموزش و نیز سایر برنامه های ویژه شوراها برای این نهاد مردمی پیشنهاد و تبیین نموده است که اکنون نیز این مسیر کماکان طی می شود.

دکتر ناطق پور طی سال های گذشته در کنفرانس های مختلف داخلی و بین المللی حضور یافته و با ارائه مقاله های علمی – پژوهشی دیدگاه های روشن و جدیدی را در خصوص توسعه فرهنگی و اجتماعی به ویژه در ایران مطرح نموده است. در دوره فلوشیب در سال 1380 در انگلستان، وی به مطالعه ابعاد فرهنگی رابطه ایران و انگلیس در دو قرن اخیر پرداخت.

در همین مدت وی طی مطالعه ای به بررسی عوامل مهاجرت و پناهندگی ایرانیان در انگلستان و نگرش آنان در خصوص زندگی در انگلستان پرداخت. ترجمه کتاب ارزشمند تمدن اسلامی در مناطق مالائی که به سفارش دبیرخانه کنفرانس اسلامی صورت گرفت از جمله کارهای می باشد. وی در مقالات و مصاحبه های خود همواره به توسعه فرهنگی و اجتماعی اهمیت خاصی داده است.

به همین دلیل به عنوان یکی از صاحبنظران و کارشناسان مطرح در زمینه مطالعات و برنامه ریزی توسعه اجتماعی و فرهنگی شناخته می شود. از جمله مطالعات دیگر وی تحقیق در مورد عوامل افزایش مشارکت در انتخابات دوم خرداد از جمله پژوهش های دکتر ناطق پور است.

موانع تاریخی اجتماعی- اجتماعی استقرار دمکراسی در ایران بررسی و ارزیابی کارایی و عملکرد مراکز مراقبت پس از خروج از زندان های استان تهران از دیگر کارهای تحقیقی است که توسط وی صورت گرفته است.

دکتر ناطق پور همچنین در یک اقدام ابتکاری و منحصر به فرد بانک اطلاعاتی مطالعات فرهنگی –اجتماعی شهر تهران از ابتدا تا کنون را با فرمت مطالعات جامعه شناختی در قالب نرم افزلر تهیه نموده است.

وی با تکیه بر تجربه پیشین در حال حاضر بانک اطلاعاتی مطالعات و تحقیقات استان تهران را در قالب نرم افزار جدید به اتمام رسانده است. دکتر ناطق پور در حال حاضر علاوه بر تدریس در دانشگاه ،عضو هیئت علمی مرکز ایران شناسی موسسه مطالعات خاورمیانه دانشگاه دورهام انگلستان و نیز معاون آموزشی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران است. وی همچنین مشاور معاونت امور اجتماعی و شوراهای وزارت کشور نیز می باشد.

روابط عمومی و توسعه: با تاکید بر جایگاه سرمایه اجتماعی

روابط عمومی در ایران در مقایسه با سایر رشته های علمی و نیز واحدهای سازمانی، هر چند از عمر چندان طولانی در مقایسه با همتاهای خود در غرب برخوردار نیست، در عین حال سابقه این علم در ایران به بیش از انقلاب باز می گردد. افزودنی است که برای نخستین بار روابط عمومی در دوران قاجار توسط میرزا حسین خان مشیرالدوله (سپهسالار) برای مدت کوتاهی در ایران در عدلیه (وزارت دادگستری) آغاز به کار کرد، اما، با عزل سپهسالار از صدارت، این ابتکار نیز به بوته فراموشی سپرده شد.

تا چند سال اخیر، روابط عمومی در ایران به دلیل ساختار سیاسی و اجتماعی به ویژه در ادارات و سازمان های دولتی نقش واحد کوچکی را ایفا می کرده است که عمده به امور تشریفات و نیز برگزاری جشن ها و در بهترین وضعیت به تهیه و انتشار بولتن های داخلی مبادرت می ورزیده است. بنابراین، انتظار خاصی را از روابط عمومی در ایفای نقش موثر و فعال در توسعه کشور نمی توان داشت. تحولات اخیر و روند رو به رشد تحقق برنامه های توسعه کشور و به ویژه گسترش روابط خارجی و به دنبال آن توسعه تجارت و بازرگانی بین المللی در ایران، زمینه های توجه بیشتر به روابط عمومی را در ارتباط با توسعه کشور فراهم کرده است. به همین دلیل، در حال حاضر می توان روابط عمومی را یکی از نهادهای موثر در تحقق برنامه های توسعه کشور از طریق سازمان ها و واحدهای دولتی و غیر دولتی دانست. حضور روابط عمومی در فرآیند ارتباط ساختار سازمانی، مخاطبین خاص و نیز جامعه جایگاه آن را در روند توسعه کشور بیش از پیش آشکار می کند.

روابط عمومی با تکیه بر سرمایه های اجتماعی به ویژه در حوزه فعالیت می تواند موجب افزایش کارآمدی سازمان شده و با افزایش احساس تعلق کارکنان مشارکت آنان را در تحقق برنامه های سازمان که زمینه ساز تحقق توسعه کشور است فراهم نماید.

در این مقاله با توجه به ادبیات توسعه و با تاکید بر اهمیت سرمایه اجتماعی در فرآیند توسعه به ویژه توسعه سازمانی، به نقش روابط عمومی در تحقق روند توسعه در ایران امروز توجه می شود. مقاله در صدد است تا با ارائه مدل توسعه ای روش های افزایش کارآمدی روابط عمومی را در بهره مندی از پتانسیل های موجود در سازمان، چگونگی تحکیم و گسترش سرمایه اجتماعی توسط روابط عمومی و بهره مندی از آن ها در تحقق فرآیند توسعه تبیین نماید.