دکتر محمد جواد ناطق پور

دکتر محمد جواد ناطق پور لیسانس خود را در رشته روابط‌عمومی و امور اجتماعی از دانشکده علوم ارتباطات اجتماعی دریافت نمود. چند سال بعد کارشناسی ارشد جامعه شناسی را در دانشگاه تربیت مدرس به پایان رساند. وی سپس عازم انگلستان شد و ضمن گذاراندن مباحث توسعه اجتماعی در دوره دوره کارشناسی ارشد، دکترای خود را در جامعه شناسی توسعه در سال 1996 از دانشگاه انگلستان دریافت کرد.

دکتر ناطق پور پس از بازگشت به ایران در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران که قبلا نیز آنجا تدریس می‌کرد مشغول فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی گردید. وی در طی این مدت همچنین در مسئولیت‌های اجرایی مختلف در دانشکده و نیز سایر سازمان‌های دولتی مشغول فعالیت بوده است.

آخرین مسئولیت وی سمت مدیر کل برنامه ریزی و آموزش شوراهای اسلامی‌وزارت کشور بوده است. وی در این مسئولیت با توجه به اهمیت توسعه کشور، رویکرد توسعه ای را از طریق آموزش و نیز سایر برنامه‌های ویژه شوراها برای این نهاد مردمی‌پیشنهاد و تبیین نموده است که اکنون نیز این مسیر کماکان طی می‌شود.

دکتر ناطق پور طی سال‌های گذشته در کنفرانس‌های مختلف داخلی و بین المللی حضور یافته و با ارائه مقاله‌های علمی‌– پژوهشی دیدگاه‌های روشن و جدیدی را در خصوص توسعه فرهنگی و اجتماعی به ویژه در ایران مطرح نموده است. در دوره فلوشیب در سال 1380 در انگلستان، وی به مطالعه ابعاد فرهنگی رابطه ایران و انگلیس در دو قرن اخیر پرداخت.

در همین مدت وی طی مطالعه ای به بررسی عوامل مهاجرت و پناهندگی ایرانیان در انگلستان و نگرش آنان در خصوص زندگی در انگلستان پرداخت. ترجمه کتاب ارزشمند تمدن اسلامی‌در مناطق مالائی که به سفارش دبیرخانه کنفرانس اسلامی‌صورت گرفت از جمله کارهای می‌باشد. وی در مقالات و مصاحبه‌های خود همواره به توسعه فرهنگی و اجتماعی اهمیت خاصی داده است.

به همین دلیل به عنوان یکی از صاحبنظران و کارشناسان مطرح در زمینه مطالعات و برنامه ریزی توسعه اجتماعی و فرهنگی شناخته می‌شود. از جمله مطالعات دیگر وی تحقیق در مورد عوامل افزایش مشارکت در انتخابات دوم خرداد از جمله پژوهش‌های دکتر ناطق پور است.

موانع تاریخی اجتماعی- اجتماعی استقرار دمکراسی در ایران بررسی و ارزیابی کارایی و عملکرد مراکز مراقبت پس از خروج از زندان‌های استان تهران از دیگر کارهای تحقیقی است که توسط وی صورت گرفته است.

دکتر ناطق پور همچنین در یک اقدام ابتکاری و منحصر به فرد بانک اطلاعاتی مطالعات فرهنگی –اجتماعی شهر تهران از ابتدا تا کنون را با فرمت مطالعات جامعه شناختی در قالب نرم افزلر تهیه نموده است.

وی با تکیه بر تجربه پیشین در حال حاضر بانک اطلاعاتی مطالعات و تحقیقات استان تهران را در قالب نرم افزار جدید به اتمام رسانده است. دکتر ناطق پور در حال حاضر علاوه بر تدریس در دانشگاه ،عضو هیئت علمی‌مرکز ایران شناسی موسسه مطالعات خاورمیانه دانشگاه دورهام انگلستان و نیز معاون آموزشی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران است. وی همچنین مشاور معاونت امور اجتماعی و شوراهای وزارت کشور نیز می‌باشد.

روابط عمومی‌و توسعه: با تاکید بر جایگاه سرمایه اجتماعی

روابط عمومی‌در ایران در مقایسه با سایر رشته‌های علمی‌و نیز واحدهای سازمانی، هر چند از عمر چندان طولانی در مقایسه با همتاهای خود در غرب برخوردار نیست، در عین حال سابقه این علم در ایران به بیش از انقلاب باز می‌گردد. افزودنی است که برای نخستین بار روابط عمومی‌در دوران قاجار توسط میرزا حسین خان مشیرالدوله (سپهسالار) برای مدت کوتاهی در ایران در عدلیه (وزارت دادگستری) آغاز به کار کرد، اما، با عزل سپهسالار از صدارت، این ابتکار نیز به بوته فراموشی سپرده شد.

تا چند سال اخیر، روابط عمومی‌در ایران به دلیل ساختار سیاسی و اجتماعی به ویژه در ادارات و سازمان‌های دولتی نقش واحد کوچکی را ایفا می‌کرده است که عمده به امور تشریفات و نیز برگزاری جشن‌ها و در بهترین وضعیت به تهیه و انتشار بولتن‌های داخلی مبادرت می‌ورزیده است. بنابراین، انتظار خاصی را از روابط عمومی‌در ایفای نقش موثر و فعال در توسعه کشور نمی‌توان داشت. تحولات اخیر و روند رو به رشد تحقق برنامه‌های توسعه کشور و به ویژه گسترش روابط خارجی و به دنبال آن توسعه تجارت و بازرگانی بین المللی در ایران، زمینه‌های توجه بیشتر به روابط عمومی‌را در ارتباط با توسعه کشور فراهم کرده است. به همین دلیل، در حال حاضر می‌توان روابط عمومی‌را یکی از نهادهای موثر در تحقق برنامه‌های توسعه کشور از طریق سازمان‌ها و واحدهای دولتی و غیر دولتی دانست. حضور روابط عمومی‌در فرآیند ارتباط ساختار سازمانی، مخاطبین خاص و نیز جامعه جایگاه آن را در روند توسعه کشور بیش از پیش آشکار می‌کند.

روابط عمومی‌با تکیه بر سرمایه‌های اجتماعی به ویژه در حوزه فعالیت می‌تواند موجب افزایش کارآمدی سازمان شده و با افزایش احساس تعلق کارکنان مشارکت آنان را در تحقق برنامه‌های سازمان که زمینه ساز تحقق توسعه کشور است فراهم نماید.

در این مقاله با توجه به ادبیات توسعه و با تاکید بر اهمیت سرمایه اجتماعی در فرآیند توسعه به ویژه توسعه سازمانی، به نقش روابط عمومی‌در تحقق روند توسعه در ایران امروز توجه می‌شود. مقاله در صدد است تا با ارائه مدل توسعه ای روش‌های افزایش کارآمدی روابط عمومی‌را در بهره مندی از پتانسیل‌های موجود در سازمان، چگونگی تحکیم و گسترش سرمایه اجتماعی توسط روابط عمومی‌و بهره مندی از آن‌ها در تحقق فرآیند توسعه تبیین نماید.