سایه روشن های روابط‌عمومی ایران در گفتگو با استاد کاظم متولی

شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)– استاد کاظم متولی، یزدی تباری که آثار و مقالات او در عرصه روابط عمومی همواره به عنوان منابعی ماندگار شناخته می شود. آن چه می خوانید گفتگوی ما با ایشان در خصوص بررسی نقش و کارکرد روابط عمومی ها در دستگاه های دولتی است.

• استاد اگر اجازه بدهید از جایگاه روابط عمومی در ایران شروع کنیم. شما وضعیت فعلی روابط عمومی ها را چگونه ارزیابی می کنید؟ و به نظرتان مهمترین عوامل و موانع ارتقای آن کدامند؟

روابط عمومی در دامنه و بدنه سازمان به عنوان یک واحد اداری و سیستم مدیریتی و در اختیار داشتن لوازم و ابزارهای سخت افزاری، خوشبختانه مشکلی ندارد و در جایگاه طبیعی خود و در راستای انتظارات و توقعات قرار دارد اما از لحاظ وضعیت نرم افزاری و داده های خروجی آن و نیز از دیدگاه عمومی تا رسیدن به نقطه مطلوب و قرار گرفتن در حوزه های مقبولیت عمومی هنوز با فاصله هایی روبروست که با توجه به تحولات جامعه و ارتقاء آگاهی ها و مطرح شدن ضرورت ها به کمتر شدن این فاصله ها امیدواری نسبتا زیادی احساس می شود.

• روابط عمومی در توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی چه نقش هایی می تواند داشته باشد، چه نوع اقدامات و برنامه هایی را در این زمینه توصیه می کنید؟
بدون تردید روابط عمومی نه تنها در توسعه و پیشرفت امور اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بلکه در امور سیاسی و اداری کشور و رونق بخشی به مناسبات اجتماعی و حتی روابط میان فردی تاثیرات مثبت و سازنده ای دارد.

• عملکرد روابط عمومی ها را در زمینه فرهنگ سازی و اطلاع رسانی تا چه حد موفق قلمداد می کنید؟
بدیهی است که حوزه های شهرستانی و منطقه ای و محلی از نظر وسعت و جمعیت و چگونگی آداب و سنن اجتماعی و امثالهم با هم متفاوت هستند و عملکرد روابط عمومی ها در این مناطق نیز در درجات گوناگونی قرار دارند. اما به هر حال روابط عمومی در هر شهر و منطقه ای از الزامات و شئونات خاص حرفه ای مربوط نشات می گیرد و می باید همواره در اصلاع روش ها و بهبود نتایج عملکردها با رعایت و ملاحظه مصالح و خصلت های بومی اهتمام نماید.

• به نظر شما برای تقویت روابط عمومی در سازمان ها و جلب حمایت و پشتیبانی مدیران ارشد سازمان ها چه باید کرد؟
تاکنون همواره از لزوم حمایت بیشتر اولیاء و مدیران ارشد سازمان ها از واحد های روابط عمومی سخن گفته شده است که البته امری ضروری و مستمر است اما وقت آن رسیده است که مسئولین و کارشناسان روابط عمومی ها متقابلا در جلب این حمایت های معقولانه و درخور انتظار و نه بیشتر و نامحدود و خارج از انتظار مساعی لازم را مبذول نمایند. تلاش کنند و با ارائه طرح ها و نوآوری های سودمند در ایجاد انگیزه ها و رغبت های بیشتر حمایتی مدیران تاثیرگذار باشند.

• با توجه به گسترش تکنولوژی های ارتباطی در عصر حاضر، فکر می کنید روابط عمومی های ایران تا چه حد به استفاده از این تکنولوژی های ارتباطی گرایش دارند؟
پیداست که ابزارهای نوین ارتباطی چند سالی است که با انواع و اقسام گوناگون روانه بازار شده و واحدهای روابط عمومی مانند سایر واحدهای سازمانی و البته با نیاز بیشتر به آن ها به تدریج با آن ها آشنا شده و از امکانات و تسهیلات بعضا خیره کننده این ابزارها استفاده می کنند اما نباید فراموش کرد که اگر یک روابط عمومی خدانکرده در کار اطلاع رسانی و تحقق ساختن حسن تفاهم و انجام وظایف مشخص ارتباطاتی عزم و اراده لازم را نداشته باشد و احساس مسئولیت نکند دست یابی به ابزارهای ارتباطی هیچ مشکلی را برطرف نمی کند و به اصطلاح معجزه ای در کسب رضایت روی نمی دهد.

• مسئولیت های متقابل مدیران، سازمان ها و روابط عمومی ها چیست؟
از مسئولیت های مدیران سازمان ها؛ حمایت های قانونی، انسانی، عاطفی، مالی و امثالهم نسبت به واحدهای روابط عمومی است و البته متقابلا برخورداری مناسب روابط عمومی ها از این حمایت ها و استفاده های بهینه از این فرصت ها و ارایه نتایج فعالیت ها به مدیران از وظایف و مسئولیت های روابط عمومی است.

• نقش دولت را در توسعه روابط عمومی ها چطور می بینید؟
دولت در برنامه ریزی کلان کشور می باید واحدهای روابط عمومی را ملاحظه نموده و وظایف و اختیارات و تسهیلات مربوطه را در این مقوله تعیین و مقرر نماید.

• برخی از رسانه های گروهی از عدم تعامل مناسب روابط عمومی ها با رسانه ها گلایه مندند، نظر شما در این زمینه چیست؟
در موضوع مناسبات بین روابط عمومی ها و اصحاب و نمایندگان رسانه ها واقعیت این است که متاسفانه کم کاری و کم اعتنایی و نقصان کاری بیشتر از سوی روابط عمومی ها اعمال می گردد، باید تاکید شود که مطبوعات و کلا همه رسانه ها نقش نمایندگان افکار عمومی را ایفا می نمایند و تعامل و همکاری مثبت با آن ها به تعالی بخشی و ثمردهی هر دو بخش رسانه و روابط عمومی کمک می کند، باید طرفین و به ویژه روابط عمومی ها در بهبود شرایط ارتباطی تلاش بیشتر کنند.
• چگونه می توان این تعامل را ایجاد کرد؟
با حسن نظر و رعایت حق و انصاف.

• روابط عمومی سایبر چیست؟ و چه تفاوتی با روابط عمومی الکترونیک و یا روابط عمومی آنلاین دارد؟
در روش الکترونیکی، انتشارات دیجیتالی و کاتالوگ های الکترونیکی رونق می گیرد و مناسبات ارتباطی در روابط عمومی را آسان تر می سازد. بسترهای شبکه های اجتماعی نسل اول «وب» و نسل دوم «وب» مطرح می گردد ، با اتصال یک لب تاپ یا گوشی همراه پیشرفته به اینترنت از طریق آنلاین که عنوان دیگرش همان سایبر می باشد می توان به اطلاع رسانی و انتقال نظریات در لحظه و آن هم مستقیم دست یافت، زمانی که فیس بوک خبری را منتشر می کند تنها پس از چند لحظه همان خبر را می توان در چندین سایت دیگر مشاهده کرد.

• ارتباط بین روابط عمومی و جامعه اطلاعاتی چیست؟
منظور از جامعه اطلاعاتی، جامعه امروزی مدنی است که آحاد آن به ابزارهای جدید ارتباطی و سامانه های مجازی دسترسی دارند. ارتباط بین روابط عمومی ها و جامعه اطلاعاتی به اصطلاح سهل و ممتنع می باشد. صدا زدن و فراخوانی آسان اما ادراک و تفاهممتقابل اندکی دشوارتر شده و لذا تامل و اندیشه ورزی و دقت بیشتر را طلب می کند.

• آیا بین روابط عمومی سایبر و جامعه مدنی ارتباطی وجود دارد؟
پاسخ همان است که در بالا آمد در سایبر دیدن یکدیگر و خواندن مطالب یکدیگر و تصاویر یکدیگر آسان است اما اساسا مواجهه انسان با انسان و اندیشه با اندیشه و ایجاد تفاهم و درک طرفین با تامل و ظرافت و تدبر میسر می شود.

گفتگو از: علی احمدیان کارشناس ارشد ارتباطات