سایه روشن های روابط‌عمومی ایران در گفتگو با استاد کاظم متولی

شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی‌ایران (شارا)– استاد کاظم متولی، یزدی تباری که آثار و مقالات او در عرصه روابط عمومی‌همواره به عنوان منابعی ماندگار شناخته می‌شود. آن چه می‌خوانید گفتگوی ما با ایشان در خصوص بررسی نقش و کارکرد روابط عمومی‌ها در دستگاه‌های دولتی است.

• استاد اگر اجازه بدهید از جایگاه روابط عمومی‌در ایران شروع کنیم. شما وضعیت فعلی روابط عمومی‌ها را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ و به نظرتان مهمترین عوامل و موانع ارتقای آن کدامند؟

روابط عمومی‌در دامنه و بدنه سازمان به عنوان یک واحد اداری و سیستم مدیریتی و در اختیار داشتن لوازم و ابزارهای سخت افزاری، خوشبختانه مشکلی ندارد و در جایگاه طبیعی خود و در راستای انتظارات و توقعات قرار دارد اما از لحاظ وضعیت نرم افزاری و داده‌های خروجی آن و نیز از دیدگاه عمومی‌تا رسیدن به نقطه مطلوب و قرار گرفتن در حوزه‌های مقبولیت عمومی‌هنوز با فاصله‌هایی روبروست که با توجه به تحولات جامعه و ارتقاء آگاهی‌ها و مطرح شدن ضرورت‌ها به کمتر شدن این فاصله‌ها امیدواری نسبتا زیادی احساس می‌شود.

• روابط عمومی‌در توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی چه نقش‌هایی می‌تواند داشته باشد، چه نوع اقدامات و برنامه‌هایی را در این زمینه توصیه می‌کنید؟
بدون تردید روابط عمومی‌نه تنها در توسعه و پیشرفت امور اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بلکه در امور سیاسی و اداری کشور و رونق بخشی به مناسبات اجتماعی و حتی روابط میان فردی تاثیرات مثبت و سازنده ای دارد.

• عملکرد روابط عمومی‌ها را در زمینه فرهنگ سازی و اطلاع رسانی تا چه حد موفق قلمداد می‌کنید؟
بدیهی است که حوزه‌های شهرستانی و منطقه ای و محلی از نظر وسعت و جمعیت و چگونگی آداب و سنن اجتماعی و امثالهم با هم متفاوت هستند و عملکرد روابط عمومی‌ها در این مناطق نیز در درجات گوناگونی قرار دارند. اما به هر حال روابط عمومی‌در هر شهر و منطقه ای از الزامات و شئونات خاص حرفه ای مربوط نشات می‌گیرد و می‌باید همواره در اصلاع روش‌ها و بهبود نتایج عملکردها با رعایت و ملاحظه مصالح و خصلت‌های بومی‌اهتمام نماید.

• به نظر شما برای تقویت روابط عمومی‌در سازمان‌ها و جلب حمایت و پشتیبانی مدیران ارشد سازمان‌ها چه باید کرد؟
تاکنون همواره از لزوم حمایت بیشتر اولیاء و مدیران ارشد سازمان‌ها از واحد‌های روابط عمومی‌سخن گفته شده است که البته امری ضروری و مستمر است اما وقت آن رسیده است که مسئولین و کارشناسان روابط عمومی‌ها متقابلا در جلب این حمایت‌های معقولانه و درخور انتظار و نه بیشتر و نامحدود و خارج از انتظار مساعی لازم را مبذول نمایند. تلاش کنند و با ارائه طرح‌ها و نوآوری‌های سودمند در ایجاد انگیزه‌ها و رغبت‌های بیشتر حمایتی مدیران تاثیرگذار باشند.

• با توجه به گسترش تکنولوژی‌های ارتباطی در عصر حاضر، فکر می‌کنید روابط عمومی‌های ایران تا چه حد به استفاده از این تکنولوژی‌های ارتباطی گرایش دارند؟
پیداست که ابزارهای نوین ارتباطی چند سالی است که با انواع و اقسام گوناگون روانه بازار شده و واحدهای روابط عمومی‌مانند سایر واحدهای سازمانی و البته با نیاز بیشتر به آن‌ها به تدریج با آن‌ها آشنا شده و از امکانات و تسهیلات بعضا خیره کننده این ابزارها استفاده می‌کنند اما نباید فراموش کرد که اگر یک روابط عمومی‌خدانکرده در کار اطلاع رسانی و تحقق ساختن حسن تفاهم و انجام وظایف مشخص ارتباطاتی عزم و اراده لازم را نداشته باشد و احساس مسئولیت نکند دست یابی به ابزارهای ارتباطی هیچ مشکلی را برطرف نمی‌کند و به اصطلاح معجزه ای در کسب رضایت روی نمی‌دهد.

• مسئولیت‌های متقابل مدیران، سازمان‌ها و روابط عمومی‌ها چیست؟
از مسئولیت‌های مدیران سازمان‌ها؛ حمایت‌های قانونی، انسانی، عاطفی، مالی و امثالهم نسبت به واحدهای روابط عمومی‌است و البته متقابلا برخورداری مناسب روابط عمومی‌ها از این حمایت‌ها و استفاده‌های بهینه از این فرصت‌ها و ارایه نتایج فعالیت‌ها به مدیران از وظایف و مسئولیت‌های روابط عمومی‌است.

• نقش دولت را در توسعه روابط عمومی‌ها چطور می‌بینید؟
دولت در برنامه ریزی کلان کشور می‌باید واحدهای روابط عمومی‌را ملاحظه نموده و وظایف و اختیارات و تسهیلات مربوطه را در این مقوله تعیین و مقرر نماید.

• برخی از رسانه‌های گروهی از عدم تعامل مناسب روابط عمومی‌ها با رسانه‌ها گلایه مندند، نظر شما در این زمینه چیست؟
در موضوع مناسبات بین روابط عمومی‌ها و اصحاب و نمایندگان رسانه‌ها واقعیت این است که متاسفانه کم کاری و کم اعتنایی و نقصان کاری بیشتر از سوی روابط عمومی‌ها اعمال می‌گردد، باید تاکید شود که مطبوعات و کلا همه رسانه‌ها نقش نمایندگان افکار عمومی‌را ایفا می‌نمایند و تعامل و همکاری مثبت با آن‌ها به تعالی بخشی و ثمردهی هر دو بخش رسانه و روابط عمومی‌کمک می‌کند، باید طرفین و به ویژه روابط عمومی‌ها در بهبود شرایط ارتباطی تلاش بیشتر کنند.
• چگونه می‌توان این تعامل را ایجاد کرد؟
با حسن نظر و رعایت حق و انصاف.

• روابط عمومی‌سایبر چیست؟ و چه تفاوتی با روابط عمومی‌الکترونیک و یا روابط عمومی‌آنلاین دارد؟
در روش الکترونیکی، انتشارات دیجیتالی و کاتالوگ‌های الکترونیکی رونق می‌گیرد و مناسبات ارتباطی در روابط عمومی‌را آسان تر می‌سازد. بسترهای شبکه‌های اجتماعی نسل اول «وب» و نسل دوم «وب» مطرح می‌گردد ، با اتصال یک لب تاپ یا گوشی همراه پیشرفته به اینترنت از طریق آنلاین که عنوان دیگرش همان سایبر می‌باشد می‌توان به اطلاع رسانی و انتقال نظریات در لحظه و آن هم مستقیم دست یافت، زمانی که فیس بوک خبری را منتشر می‌کند تنها پس از چند لحظه همان خبر را می‌توان در چندین سایت دیگر مشاهده کرد.

• ارتباط بین روابط عمومی‌و جامعه اطلاعاتی چیست؟
منظور از جامعه اطلاعاتی، جامعه امروزی مدنی است که آحاد آن به ابزارهای جدید ارتباطی و سامانه‌های مجازی دسترسی دارند. ارتباط بین روابط عمومی‌ها و جامعه اطلاعاتی به اصطلاح سهل و ممتنع می‌باشد. صدا زدن و فراخوانی آسان اما ادراک و تفاهممتقابل اندکی دشوارتر شده و لذا تامل و اندیشه ورزی و دقت بیشتر را طلب می‌کند.

• آیا بین روابط عمومی‌سایبر و جامعه مدنی ارتباطی وجود دارد؟
پاسخ همان است که در بالا آمد در سایبر دیدن یکدیگر و خواندن مطالب یکدیگر و تصاویر یکدیگر آسان است اما اساسا مواجهه انسان با انسان و اندیشه با اندیشه و ایجاد تفاهم و درک طرفین با تامل و ظرافت و تدبر میسر می‌شود.

گفتگو از: علی احمدیان کارشناس ارشد ارتباطات