سخنرانی/ روابط عمومی: مردم، رسانه، سازمان

اولین رخداد ملی بررسی مسائل و چالش‌های روابط عمومی‌ایران با همت موسسه کارگزار روابط عمومی‌و همکاری انجمن متخصصان روابط عمومی، در تاریخ 15 شهریور 1395 در مرکز همایش‌های بین‌المللی المپیک برگزار شد. آنچه در پی می‌آید سخنرانی محمود مختاریان: روزنامه نگار- استاد دانشگاه است در این رخداد که با هم می‌خوانیم:

موضوع صحبت من در مورد رسانه‌های جدید و عدم حضور روابط عمومی‌ها در رسانه‌های اجتماعی است. من نزدیک به 40 سال در رسانه‌های مکتوب کار کرده ام و در چهار روزنامه در خارج از کشور فعالیت داشته ام.

من دوره کارورزی روزنامه نگاری خود را در روزنامه الاحرام زمانی گذراندم که احسان عبدالقدوس سردبیر و آقای حسن هیکل مدیر مسئول بودند. من بورس لرد تامسون از انگلستان گرفتم. در انگلیس با یکی از دوستانی آشنا شدم که با یکدیگر فتو ژورنالیست را گذرانده بودیم. ایشان در زمان فوت حضرت امام ره با من تماس گرفتند و گفتند که همراه با 120 عکاس از سراسر دنیا به تهران آمده ام و زمانی که کارم تمام شد با شما تماس می‌گیرم. بعد از اینکه با من تماس گرفت، گفت که شب تا صبح در مصلای تهران عکاسی کردم و زمانی که آفتاب طلوع کرد، هشت صبح در فرودگاه مهرآباد بودم و در فرودگاه تعدادی نیرو از گمرک، وزارت ارشاد و وزارت اطلاعات حضور داشتند و عکس‌های من را تایید کردند و بعد از آن از یک خلبان که از دهلی نو آمده بود، درخواست کردم تا عکس‌های من را به پاریس ببرد. خلبان گفته بود که به فرانکفورت می‌رود. در نتیجه با تایید ماموران عکس‌های من به فرانکفورت و از آنجا نیز به فرانسه رفته است.

 عکس‌های این عکاس ساعت 6 بعداظهر همان روز در سراسر جهان منتشر شد. ولی امروزه این فرآیند اکنون اینگونه است که لحظاتی بعد در سراسر جهان منتشر می‌شود.آژانس عکس سیپاپرس 2700عکاس داشت همه را اخراج کرد چون روزانه در جهان یک میلیاردو 850میلیون عکس گرفته میشودو 28میلیون آن در اینستاگرام قرار میگیردو سیپا پرس گلچین عکس‌ها را بر میدارد وپول آن را میپردازد. بالاترین آن کشته شدن هزاران زائر در منا بود عربستان سعودی بلافاصله تمام ارتباطات خود را به سراسر جهان قطع کرد اما بعد از پنج دقیقه عکس‌ها در جهان پخش شد.

بنابراین شبکه‌های اجتماعی به ما کمک کردند تا سانسور برداشته شود. شبکه‌های اجتماعی آمدند درست است این شبکه‌ها اخلاق، خط قرمز و صحت خبر ندارند ولی خبر رسانی آنها عالی است. من در نشریه یا خبرگذاری که کار می‌کنم اجازه نمی‌دهند تا خبر چندین بار چک نشده روی خط بیاید اما اخبار این شبکه‌ها به راحتی روی خط می‌آیند و امروزه کشورها یاد گرفته اند با آنها چگونه کار کنند. در حال حاضر یک شبکه تلگرامی‌در امریکا وجود دارد که یک میلیارد نفر با آن ارتباط دارند و هشت میلیون عضو دارد.به گفته مسولان در ایران 100هزار کانال تلگرام داریم هر روز یک میلیون و دویست هزار مطلب روی آن قرار میگیرد بسیاری از آنها بیش از یک میلیون عضو دارند و بعضی مطالب 500هزار بار در روز دیده میشوند.سال گذشته تولید خبر در فضای مجازی 10درصد و امروز 24درصد محتوای آن خبر است پس رقیب جدی روزنامه‌ها و مجلات و شبکه‌های رادیو تلویزیون است.اینستاگرام وتوئیتر به جنگ رسانه ای مکتوب آمده اند. چگونه امریکایی‌ها ماه گذشته عکس هریت پاتمن رهبر آزادی بردگان را به جای اندو جکسون رییس جمهور برده دار بر روی دلار خود گذاشتند.

همانگونه که وزارت ورزش ما حاضر نبود تا طرح لباس ورزشکاران را عوض کند اما تسلیم شبکه‌های اجتماعی شد اما اگر امروز من مطلبی در این باره بنویسم بلافاصله نشریه من بسته می‌شود. روزنامه ایران چند سال گرفتار یک شکایتی از سوی سازمان پرستاری کشور بود که یک خبری مبنی بر این منتشر کرده بود که یک امریکایی سکته کرده بود و به سگ خود آموزش داده بود که قرص و دارویی برای او ببرد و تیتر این خبر با عنوان «سگ پرستاراز صاحب خود نگهداری میکند » بود. سازمان پرستاری کشور مدتها دست از شکایت خود برنمی‌داشت. من در یومیوری دوره اقتصاد رسانه گذراندم. اولین روزنامه جهان یومیوری است که 14 میلیون تیراژ دارد.

ما در روزنامه نگاری سه موضوع سواد بصری و رسانه و جغرافیای رسانه داریم که در ژاپن” جغرافیای رسانه ” رسانه مکتوب است به این معنی که 127 میلیون جمعیت در ژاپن 86 میلیون روزنامه منتشر می‌شود و هر زن یا مرد ژاپنی 45 دقیقه در 24 ساعت روزنامه می‌خوانند. زمانی که به یومیوری رفتم با صحبت سفیر موافقت کردند که من را به آنجا راه دهند.

یومیوری2700 خبرنگاردارد ما نیروی خوبی در نشریات خودمان تربیت نکردیم و نتوانستیم سردبیر خوب تربیت کنیم. ما در ابتدای انقلاب چهار یا پنج روزنامه داشتیم و در حال حاضر 160 روزنامه داریم. بنابراین چه مقدار می‌توانستیم نیرو تربیت کنیم. یک سردبیر باید تیم سازی وموج سازی و چینش بلد باشد و حافظ منافع ملی باشد و محتوا را بفهمد. ما متاسفانه در کشور دچار چنین مشکلی هستیم. در خارج از کشور که کار می‌کردم اینگونه بود که تا 10 سال خبرنگار و10تا20 سال دبیر سرویس و پس از 20 سال اگر لیاقت داشتیم می‌توانستم وارد شورای سردبیری شوم.

سردبیر یومیوری،عصر یک روز مرا به ان اچ کی برد (تنها شبکه جهان که آگهی پخش نمی‌کند) در ساعت 6 بعدازظهر هنگام پخش خبر دو سر دبیر یک خانم جوان و دیگری یک پیرمرد بود. هنگامی‌که خبر شروع شد، آن خانم خود را به زمین انداخت و غلت می‌خورد و پیرمرد نیز به دیوارها مشت می‌زد. من از سردبیر روزنامه یومیوری پرسیدم که چرا این دو نفر این کار را می‌کنند و در پاسخ سردبیر از من دو سوال پرسید قدرت رسانه ای که در آن کار می‌کنید را می‌دانید، آیا این هنر را داری که 85 میلیون نفر را جلوی تلویزیون بنشانی یادمان باشد رسانه قدرت ملی است ما نمی‌توانیم جلوی شبکه‌های مجازی را بگیریم زیرا طوفانی است که همه جای دنیا را فراگرفته از پنجره‌ها داخل خانه همگان آمده است .

ما باید به عنوان رسانه ببینیم و قدرت رسانه یک قدرت ملی است بنابراین باید بتوانیم این قدرت را در دست بگیریم. برای مثال آیا متوجه شدید که چگونه دو و نیم میلیون نفر برای در گذشت آقای پاشایی آمدند و چگونه او شب به خاک سپرده شدچون 750 هزار نفر شب تا صبح در بهشت زهراحضور داشتند.کسی که هرگز تلویزیون صورت او را نشان نداده بود چون موهای بلندی داشت و موی بلند خط قرمز تلویزیون ایران بود هواداران او از طریق تلگرام برای خاک سپاری او اجتماع کردند یا برای مثال هفته گذشته 112 میلیارد ایمیل یک روز در جهان جا به جا شد و بورس نیویورک هفته پیش اعلام کرد برابر قرن 18 و 19 در دو هفته مبادلات مالی داشته است.

 یا واشنگتن پست که اعلام کرد یک هیات 24 نفره امریکایی به ایران آمدند که در میان آنها رییس بورس نیویورک بود و به دلیل اینکه نمی‌خواستند اعلام کنند که چه افرادی آمده اند، اعلام کردند که با ویزا توریستی به ایران آمده اند. واشنگتن پست در این رابطه نوشته بود که این افراد توسط یک وزیر به یک هتل گران قیمت دعوت شدند و وقتی به هتل رسیدند سر گروه این افراد پیش فردی که پیانو می‌زد رفت و از او پرسید که چه موسیقی می‌توانی بزنی و در پاسخ فرد موزیسین به ایشان گفت که آهنگ‌های درخواستی خود را بنویسد. سر گروه نیز برانکه ، ریی چارلز، ریکی مارتین و رولینگ استون را نوشته و به موزیسین داد و موزیسین نیز تمامی‌آهنگ‌ها را به ترتیب نواخته است.

این فرد در روزنامه واشنگتن می‌گوید من در هر کجای امریکا مراجعه می‌کردم، هرگز امریکایی‌ها بلد نبودند و این نشان دهنده این است که قدرت موسیقی جهانی چه مقدار در ایران قدرتمند است. مرحوم دکتر نطقی می‌گوید: « صحنه بهشت است و آدم و هوا بازیگران هستند، در این صحنه سیب عامل روابط عمومی‌است، روابط عمومی‌علم زندگی است.»