پروفسور باقر ساروخانی پدر علم جامعه‌شناسی ارتباطات

دکتر حمید نطقی (1378-1299)، بنیانگذار روابط عمومی نوین ایران، برای همیشه طرز تفکر ما را در مورد روابط عمومی‌تغییر داد. وی از طریق دانشکده علوم ارتباطات اجتماعی، که خود در شکل دهی آن نقش بسزایی داشت به تربیت نیروهای جوان، خوشفکر، مردم دوست و آشنا به مبانی ارتباطات انسانی و اجتماعی پرداخت.

موسسه کارگزار روابط عمومی و دبیرخانه دائمی‌کنفرانس بین‌المللی روابط عمومی‌ایران برای ادای احترام به دکتر نطقی و بزرگداشت ارزش‌هایی که او از آن‌ها حمایت می‌کرد، به معرفی جوایز و تندیس دکتر نطقی پرداخت.
برندگان بین المللی جایزه دکتر نطقی
جایزه دکتر حمید نطقی بنیانگذار روابط عمومی‌ایران از سال ۱۳۸۳ در دو سطح ملی و بین‌المللی برگزار می‌شود و این جایزه تاکنون به کاظم معتمدنژاد پدر ارتباطات نوین ایران، جیمز گرانیگ استاد ممتاز روابط عمومی‌در گروه ارتباطات دانشگاه مریلند کالج پارک آمریکا، علی‌اکبر جلالی پدر علم فناوری اطلاعات ایران، علی اکبر فرهنگی پدر مدیریت رسانه ایران، سعیدرضا عاملی استاد ممتاز ارتباطات دانشگاه تهران، یونس شکرخواه بنیانگذار روزنامه‌نگاری آنلاین در ایران و حسن بشیر استاد ممتاز ارتباطات دانشگاه امام صادق (ع) اعطا شده است.
زندگینامه دکتر باقر ساروخانی
باقر ساروخانی استاد برجسته دانشگاه تهران در سال 1318 در قزوین متولد شد و دکترای دولتی (دتا) در جامعه شناسی و چاپ رساله در پاریس را در سال 1968 از سوربن (با درجه بسیار عالی) دریافت کردند.
تحصیلات
– ابتدایی و متوسطه در قزوین (رتبه اول شهرستان).
– لیسانس زبان- ادبیات فرانسه و علوم تربیتی در دانشسرای عالی تهران 1340 (رتبه اول).
– فوق لیسانس علوم اجتماعی از دانشگاه تهران (1342).
– اعزام به فرانسه به دلیل رتبه اول بودن.
– لیسانس جامعه شناسی از سوربن (دانشگاه پاریس).
– دکترای دولتی (دتا) در جامعه شناسی از سوربن (با درجه بسیار عالی) و چاپ رساله در پاریس در سال 1968.
– آثار: بیش از 160 کتاب، مقالله، تحقیق به زبان‌های فرانسه، انگلیسی و فارسی.
– جوایز: حدود 50 لوح تقدیر و جایزه به مناسبت انتشار کتاب برگزیده سال، پژوهش برگزیده سال و برگزاری سمینارهای علمی
– طرح‌های پژوهشی: حدود 30 کتاب پژوهشی، در بیش از 10 حوزه علمی‌و پژوهشی.
– مدیریت و عضویت در مجلات علمی: بنیانگذار و مدیر مجله دانشکده (مجله علمی‌دانشگاه تهران) و عضو هیات تحریریه در بیش از 10 مجله علمی- پژوهشی دانشگاهی.
– عضویت در مجامع علمی‌ملی و بین المللی: عضویت در انجمن‌های علمی‌متعدد در سطح ملی و بین المللی (از جمله کمیته بین المللی خانواده).
– حوزه‌های تدریس: روش‌های تحقیق در سطح دکترا و فوق لیسانس، جامعه شناسی ارتباطات، جامعه شناسی خانواده.
– سالیان کار بیش از نیم قرن در آموزش و پژوهش در سطح ملی و بین المللی
سمت‌ها
1- استاد جامعه شناسی دانشگاه تهران.
2- سرپسرت بخش روانشناسی اجتماعی موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی از 1349 تا 1352.
3- معاون موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی از 1350 تا 1352.
4- مدیر منتخب گروه جامعه شناسی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران از 1370 تا 1374 (دو دوره).
5- سرپرست بخش تحقیقات تطبیقی، موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی از 1371 تا 1376.
6- مدیر گروه علمی- تخصصی جامعه شناسی خانواده انجمن جامعه شناسی ایران.
7- مدیر منتخب گروه آموزشی جامعه شناسی دانشگاه تهران از 1376 تا 1381 (سه دوره).
8- استاد نمونه دانشگاه تهران در سال 1380.
9- استاد تمام وقت دانشگاه آزاد اسلامی‌(واحد تحقیقات) و عضو گروه آموزشی جامعه شناسی.
10- مدیر گروه آموزشی زنان- خانواده (دانشگاه آزاد اسلامی- واحد تحقیقات)
11- مدیر گروه‌های تخصصی دکترای جامعه شناسی (ادامه دارد).
– عضویت هیئت تحریریه مجله جامعه شناسی وابسته به انجمن جامعه شناسی ایران.
– عضو هیئت تحریریه فصلنامه زنان دانشگاه الزهرا.
– عضو هیئت تحریریه نامه علوم اجتماعی دانشگاه تهران.
– عضویت در هیئت تحریریه مجله جامعه شناسی دانشگاه تهران.
– عضویت در 15 مجله علمی‌دیگر.
عضویت در انجمن‌های علمی
– عضو انجمن جامعه شناسی.
– عضو انجمن فرهنگ و ارتباطات.
– عضو کمیته بین المللی خانواده.
حوزه‌های تدریس
– روش شناسی در سطح دکترای جامعه شناسی در دانشگاه تهران.
– روش‌های کیفی در سطح دکترای جامعه شناسی در دانشگاه تهران.
– روش‌های تحقیق در سطح فوق لیسانس جامعه شناسی در دانشگاه تهران.
– جامعه شناسی خانواده.
– جامعه شناسی ارتباطات.
طرح‌های پژوهشی
انجام بیش از 30 کتاب ژوهشی در حوزه‌های زیر:
– مهاجرت‌های اجباری (نمونه ایرانیان بازگشته از عراق).
– جوانان ایران، مسایل و نیازها.
– کودکان و رسانه‌های جمعی.
– اشتغال زنان، تنگنا و مسایل.
برخی کتاب‌های تالیفی
– درآمدی بر دایرة المعارف‌ علوم اجتماعی: انتشارات کیهان، 1370 و 1376.
– جامعه شناسی و مسائل ارتباط جمعی: انتشارات اطلاعات، 1372.
– جامعه شناسی ارتباطات: اطلاعات، 1372.
– طلاق (پژوهشی در شناخت واقعیت و عوامل آن): انتشارات دانشگاه تهران، 1372.
– مقدمه ای بر جامعه شناسی خانواده: سروش، 1381.
– دریوزگان ، پژوهشی در باب تکدی درتهران: نشر خجسته، 1383.
– اندیشه‌های بنیادین در دانش ارتباطات: انتشارات خجسته، 1383.
– ازدواج در ایران مسائل و تنگناها: سازمان جوانان، 1384.
– خشونت در سینمای ایران: دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران، 1384.
– گفتمان رسانه ای و کودکان: پژوهشکده صدا و سیما، 1385.
– روشهای تحقیق در علوم اجتماعی (جلد اول، اصول و مبانی): پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 1386.
– روشهای تحقیق در علوم اجتماعی (جلد سوم، روشهای کمی: آمار پیشرفته): نشر دیدار، 1386.
– جامعه شناسی خانواده.: سروش، 1388.
– مقدمه‏ای بر جامعه‏شناسی خانواده.: سروش، 1391.
– دانشنامه ارتباطات (5 جلدی): انتشارات اطلاعات،1396.
برخی مقالات
۱. چگونگی بازنمایی بدن در گفتمانهای لذت و خوشایندی، سلامت و منزلت در آگهیهای بازرگانی.
معصومه میرزاخانی، باقر ساروخانی، حسن خجسته باقرزاده.
منبع: رسانه‌های دیداری و شنیداری دوره ۱۳ تابستان ۱۳۹۸ شماره ۳۰ 134 – 156.

۲. بررسی و تبیین نقش ستارگان در فرایند ارتباطی پیامهای ارتباط جمعی.
حسین خواجه جعفری، علی اکبر فرهنگی، باقر ساروخانی.
منبع: پژوهشهای ارتباطی سال بیست و پنجم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳ (پیاپی ۹۵) 163 – 189.

۳. ارزش آفرینی اجتماع برند در رسانه‌های اجتماعی با تأکید بر نقش نظام پیشنهادات.
نرجس عباداتی، باقر ساروخانی، علی اکبر فرهنگی.
منبع: راهبرد اجتماعی فرهنگی سال هفتم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲۷.

4. بررسی جامعه شناختی رابطه اعتماد اجتماعی و ارتباطات انسانی با تأکید بر خانواده‌های شهر تهران در سال 1395 -1393.
باقر ساروخانی، فهیمه نظری، منصور وثوقی.
منبع: مطالعات جامعه شناختی شهری سال هفتم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۲۳.

5. اسطوره زدایی در روایت‌های شبکه خبری BBC از خبرهای مذهبی و دینی.
لیلا شعبانی، باقر ساروخانی.
منبع: مطالعات علوم اجتماعی ایران سال چهاردهم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۲ (پیاپی ۵۳).

6. بررسی جامعه شناختی نقش رسانه‌های جمعی در جامعه پذیری زیست محیطی نوجوانان شهر تهران (مطالعه موردی سیمای جمهوری اسلامی‌ایران).
جعفر عبدالملکی، باقر ساروخانی.
منبع: پژوهشهای ارتباطی سال بیست و سوم بهار ۱۳۹۵ شماره ۱ (پیاپی ۸۵).

7. مطالعه جامعه شناختی رابطه بین فناوریهای نوین ارتباطی و ارتباطات خانوادگی در شهر شیراز.
اسد خالدی، سید محمدصادق مهدوی، باقر ساروخانی.
منبع: پژوهشهای ارتباطی سال بیست و سوم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۳ (پیاپی ۸۷).

8. گفتمانهای دانش در ارتباطات انسانی خانواده.
بنیتا سالک آزاد، باقر ساروخانی.
منبع: مطالعات علوم اجتماعی ایران سال یازدهم پاییز ۱۳۹۳ شماره ۳ (پیاپی ۴۲).

9. بازنمایی اقتصاد خانواده در تله فیلمهای شبکه دو سیما.
باقر ساروخانی، حسین شهسواری.
منبع: پژوهشهای ارتباطی سال بیست و یکم تابستان ۱۳۹۳ شماره ۲ (پیاپی ۷۸).

10. تحلیل مقایسه ای اثرهای برنامه‌های تلویزیون و کانالهای ماهواره ای بر سرمایه اجتماعی دانشجویان.
غلامعباس توسلی باقر ساروخانی داوود ابراهیم پور.
منبع: جامعه شناسی کاربردی سال بیست و پنجم زمستان ۱۳۹۳ شماره ۴ (پیاپی ۵۶).

11. روابط عمومی‌و سرآمدی در مدیریت شهری.
سخنران: باقر ساروخانی.
منبع: روابط عمومی‌دی و بهمن ۱۳۹۰ شماره ۸۱.

12. تاثیر فضاهای مجازی بر کنش اجتماعی جوانان دانشجوی دختر با تاکید بر اینترنت.
باقر ساروخانی غلامعباس توسلی عزیزه سیدعربی نژاد.
منبع: پژوهشنامه علوم اجتماعی آزاد گرمسار سال دوم بهار ۱۳۸۷ شماره ۱.

13. رادیو و چشم‌اندازهای نو.
باقر ساروخانی.
منبع: رادیو ۱۳۸۲ شماره ۱۸.

14. اقتراح:آسیب شناسی فرهنگی و رسانه‌ها.
مهدی محسنیان راد، باقر ساروخانی، علی اکبر فرهنگی، حسین قندی، مهدی منتظرقائم، یونس شکرخواه، مهدی فرقانی.
منبع: نگاه حوزه اردیبهشت ۱۳۸۱ شماره ۸۰ و ۸۱.

15. تلویزیون و نوگرایی.
باقر ساروخانی شراره مهدی زاده.
منبع: پژوهشنامه علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی ۱۳۸۱ شماره ۳۵.

16. خانواده و مشروعیت روابط انسانی.
باقر ساروخانی.
منبع: نامه علوم اجتماعی ۱۳۶۷ شماره ۱.

17. فنون تحقیق در علوم اجتماعی: مصاحبه.
باقر ساروخانی.
منبع: دانشکده سال اول بهار ۱۳۵۴ شماره ۲.

18. روشهای پژوهش در جامعه شناسی وسائل ارتباط جمعی.
ژان کازانو.
مترجم: باقر ساروخانی.
منبع: نامه علوم اجتماعی ۱۳۵۳ شماره ۴.

19. روابط عمومی‌و مسئولیتهای اجتماعی.
منبع: فصلنامه کارگزار روابط عمومی، 1384.

20. طراحی الگوی زن در تلوزیون بر اساس سند چشم انداز توسعه بلند مدت جمهوری اسلامی‌ایران.
خدیجه سفیری، باقر ساروخانی، سهیلا بورقانی فراهانی.
منبع: دانشگاه تهران 21، 80 (1387).

21. بازاندیشی ارتباط بصری در شبکه فرهنگ دیداری.
باقر ساروخانی.
منبع: مطالعات رسانه ای 3، 6 (1387): 45-68.

22. طراحی و تبیین مدل نهادی کردن برنامه‌های راهبردی جامعه از طریق رسانه‌های جمعی مورد سند چشم انداز بیست سالهای یران 1404.
علی اکبر فرهنگی، باقر ساروخانی، آرین قلی پور، طاهر روشندل اربطانی.
منبع: دانش مدیریت 20/4، 79 (1386): 72-53.

23. خشونت در مطبوعات.
باقر ساروخانی و d safae.
فصلنامه تخصصی جامعه شناسی 3، 1 (1384): 87-123.

24. اینترنت و حریم خصوصی.
باقر ساروخانی.
منبع: جامعه شناسی هنر و ادبیات- نامه علوم اجتماعی سابق 1، 1 (1385): 69-110.

25. واقعیت و ارتباطات.
باقر ساروخانی، ن اقاجانی چوبر.
منبع: دانش ارتباطات 1، 3و4 (1384): 13-17.

26. اقناع: غایت ارتباطات. جامعه شناسی هنر و ادبیات.
باقر ساروخانی.
منبع: نامه علوم اجتماعی سابق -، 23 (1383): 93-116.

27. روابط عمومی‌و مسئولیتهای اجتماعی.
منبع: باقر ساروخانی.
کنفرانس بین المللی روابط عمومی، تهران.