نقش و کارکرد های شبکه‌های اجتماعی در میزان مدیریت پاندمی کرونا

بهمن علی بخشی دانشجوی دکتری مدیریت رسانه، دانشگاه آزاد اسلامی

رسانه‌ها در شرايط كنوني يكي از مهمترين دستاوردهاي پيشرفت بشري و يكي از با ارزش ترين وسيله آگاهي رساني همگاني هستند كه پيوسته و با سرعت به دليل جايگاه، اهميت كليدي و طبق نيازمندي متقاضيان در حال گسترش و فراگيري اند.

 در اهميت رسانه‌ها اين نكته كفايت مي كند كه در پرتو آگاهي دهي آن‌ها، موانع جغرافيايي و تا حدودي سياسي و فرهنگي از ميان برداشته شده (دهكده جهاني) و ميلياردها نفر به وسيله رسانه‌ها با هم مرتبط شده اند و بسيار ساده مي توانند اطلاعاتي را كه نيازمند هستند را به دست آورند. مردم به صورت ارادي يا بدون قصد، از هر رسانه تا حدي به كانال ارتباط آن و تا حدي به موضوع، شكل و اهداف آموزش مورد انتظار بستگي دارد.

وسائل ارتباط جمعي به دليل نفوذ و پوشش گسترده در بخش قابل توجهي از جامعه، نقش پررنگي در ايجاد رفتارهاي جمعي، عمومي و نهادينه‌سازي فرهنگ داراست و البته به همين دليل در فضاي جنگ نرم، بسياري از تخريب الگوها و باورها در فكر و ذهن مخاطب نيز در بستر رسانه‌اي روي مي‌دهد. جامعه‌پذيري و فرهنگ‌پذيري از بدو تولد در انسان آغاز مي‌شود و تا هنگام مرگ ادامه مي‌يابد و در اين فرآيند خانواده، گروه همسالان، سيستم رسمي آموزشي و رسانه‌هاي جمعي مانند تلويزيون، راديو، مطبوعات و فضاي مجازي نقش اساسی و تعیین کننده ای ایفا می‌کنند.

گسترش ویروس کرونا، در سطح جهان یک بحران جدی بین‌المللی را پدید آورده و جامعة مخاطره‌آمیز جهانی را به وجود آورده است. در ایران، نیز ویروس کرونا نوعی از بحران را ایجاد کرده که آثار آن در آینده، بیشتر قابل ارزیابی است. اما تحلیل نگاه‌های استادان و صاحبنظران ارتباطات، در رابطه با این بحران و مخاطره‌های آن می‌تواند نوع نگاه به این بحران را از جنبة خبری-ارتباطی روشن کند.

بحران کرونا، جهان را به جامعة جهانی مخاطره آمیز تبدیل کرده که آثار آن اگرچه تا اندازه ای روشن شده، اما ابعاد همه جانبة آن، هنوز در‌هاله ای از ابهام قرار دارد. آنچه که از این بحران به دست آمده احساس خطر جهانی، مواجهه با ریسک‌های فراوان، گسترس اضطراب و ترس و به هم ریختگی در زمینه‌های مختلف اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، شغلی، دینی و غیره شده است. در حقیقت، این وضعیت درآمدی بر ایجاد سبک زندگی جدیدی است که اولریش بک آن را قبلا پیش بینی کرده است.

رسانه به‌عنوان ابزار و رکن اساسی جامعه جهان امروز در همه دوره‌ها به ویژه در مواقع بحران، در آگاهی‌بخشی، جریان‌سازی و هدایت افکار عمومی، نقشی بی‌بدیل ایفا می‌کند. رسانه‌ها در کنار نقش و مسئولیت‌های ذاتی خود، باید در این برهه زمانی ضمن اطلاع‌رسانی به ایفای نقش در زمینه آموزش همگانی، بسیج عمومی، افزایش آگاهی، انسجام ملی و امید اجتماعی نیز بپردازند. از این رو نقش بی بدیل اصحاب رسانه برای آگاهی بخشی و آموزش مردم برای مقابله با ویروس کرونا انکار ناپذیر است و از ظرفیت حداکثری رسانه‌ها و به ویژه کارکرد سرگرمی‌آن برای آگاهی بخشی و اطلاع رسانی و آموزش مردم برای مقابله با شیوع ویروس کرونا باید جدی گرفته شود.

با این حال با توجه به کارکردهای رسانه از نظر دنیس مک کوئیل (استاد و نظریه‌پرداز ارتباطات و دارای کرسی در دانشگاه آمستردام) آگاهی و اطلاع رسانی آموزش ، تحریک عواطف و سرگرمی، عصر جدید و وجود نوجوانان و جوانان خو گرفته با تکنولوژی و متاثر از رسانه‌های جمعی، به نظر می‌رسد کارکرد سرگرمی‌برای رسانه‌ها بیش از پیش مورد توجه واقع شده است که با تلفیقی از آموزش و سرگرمی، زبانی جدید برای برخورد با نسل جدید به وجود آمده است و آن سرگرمی‌رسانه‌هاست. زبان جدید نسل سوم پا به عرصه سپهر رسانه ای گذاشته است. از این رو این کارکرد رسانه‌ها در عصر کرونا بسیار مهم و اثر گذار تر شده است و باید به آن توجه ویژه ای شود.

دانلود مقاله کامل: نقش و کارکرد‌های شبکه‌های اجتماعی در میزان مدیریت پاندمی‌کرونا