چشم‌اندازهای یادگیری فعال و موثر در کلاس درس روابط عمومی آن‌لاین

بسیاری از پژوهشگران و مربیان از «نظریه یادگیری فعال و مؤثر»(1) به منظور تجزیه و تحلیل آنچه در کلاس‌های پخش مستقیم (آن‌لاین)، به نحو احسن، سودمندی خود را نشان می‌دهد، استفاده می‌کنند. پژوهش قبلی، راهبردهای موفق تدریس آن‌لاین که متضمن یادگیری جمعی، تعامل‌های مشترک و تجربه‌های معنی‌دار یادگیری می‌باشند را پیشنهاد می‌کند.

در بررسی حاضر، مربیانی که روابط عمومی‌را به صورت آن‌لاین در دوره کارشناسی و تحصیلات تکمیلی تدریس می‌کنند از طریق پیمایش اطلاعات کلیدی ژرفانگر، مورد بررسی قرار گرفته‌اند. اکثر مصاحبه‌شوندگان، ادغام موفقیت‌آمیز یادگیری جمعی، تعامل‌های مشترک، فعالیت‌های مشترک، فعالیت‌های گروه‌های همسال، تجزیه و تحلیل مسایل دنیای واقعی و سایر فعالیت‌هایی را گزارش داده‌اند که نمایانگر «نظریه یادگیری فعال و موثر» می‌باشد. اکثر مربیان روابط عمومی‌آن‌لاین، خود را به عنوان «راهنماهایی در دسترس»، یا افرادی که یادگیری را همانند مربیان ورزشی تسهیل می‌کنند، توصیف کرده‌اند. یافته‌های این بررسی نشان می‌دهد که نظریه یادگیری فعال و موثر چارچوبی موفق برای طراحی درسنامه روابط عمومی‌آن‌لاین می‌باشد.

در حالي كه نوشته‌هاي موجود و فن‌آوري كنوني از ديدگاه‌هاي «يادگيري فعال» در تدوين و توسعه دوره‌هاي آن‌لاين پشتيباني مي‌كنند، اما نظرات مصاحبه‌شوندگان حاكي از آن است كه يك كلاس موفق آن‌لاين ممكن است لزوماً به «خودسازي» شناخت يا مجموعه‌هاي گروهي مجازي براي تجربه‌هاي پربار يادگيري، بستگي نداشته باشد.

شركت‌كنندگان در اين بررسي، ابزار آموزشي مورد استفاده خود را موفق دانسته‌اند و اعلام كرده‌اند كه اين ابزار در هر دو مقوله راهبردهاي تدريس «فعال و مؤثر» و «سنتي» قرار مي‌گيرند. هر چند، تنها معدودي از فرصت همكاري مستقيم با اجتماعات واقعي و مشكلات دنياي واقعي خارج از كلاس مجازي، بهره گرفته‌اند. تفاوت در عقايد نياز به تحقيق بيشتر را نشان مي‌دهد كه بيشتر بايد بر ديدگاه و نظر يادگيرنده آن‌لاين توجه نمايد. تمام مربيان روابط عمومي اتخاذ يك نوع رويكرد راحت و تسهيل‌كننده را مناسب‌ترين راه براي تدريس در محيط آن‌لاين دانسته‌اند. اين رويكرد به تدريس در چارچوب «يادگيري فعال و مؤثر» قرار مي‌گيرد كه بر دانشجوياني كه خود شناخت‌شان را مي‌سازند، تأكيد مي‌كند.

تمام پاسخگويان خود را بيشتر به عنوان «راهنماي حاضر و آماده و در كنار دانشجو» خوانده‌اند تا يك شخص مطلع در برابر شخص مطلع ديگر، يك مربي با توجه به روحيه مندرج در يادگيري فعال و مؤثر گفته است كه، «به باور من دانشجويان بايد خود اكتشافي را از راه تلاش و كوشش تجربه كنند و اين تجربه را براساس پارامترهايي كه در اختيارشان مي‌گذارم به دست آورند در ضمن، من منابع سودمند تكميلي (كتاب‌ها، مجلات، نمونه‌ها و اتصالات به ساير منابع آن‌لاين) را در هم در اختيار آن‌ها مي‌گذارم».

يافته‌ها نشان مي‌دهند كه مربيان و آموزشگران روابط عمومي كه مايلند به تدريس آن‌لاين بپردازند، ممكن است به هنگام تدوين درسنامه‌هاي آن‌لاين تمايل پيدا كنند كه شيوه‌هاي تدريس خودشان را مورد بررسي قرار دهند و رويكرد خود را (در صورت لزوم) تغيير دهند تا يك تجربه غني يادگيري آن‌لاين را براي دانشجوياني كه به خوداكتشافي و عكس‌العمل تشويق مي‌شوند، به نحو بهتري فراهم آورند.

بنابر نظر پاسخگويان، به نظر مي‌رسد، هر دو روش ارتباطي همزمان و غير همزمان، در كلاس‌هاي آن‌لاين كاربرد داشته باشند، اما اكثر مربيان يك روش را بر ديگري ترجيخ داده‌اند. در صورتي كه اين دو روش بر يادگيري دانشجويان از يكديگر متمركز شود از لحاظ ماهيت در مقوله «يادگيري فعال» قرار داد.

بعضي پاسخگويان مدعي شده‌اند كه نشست‌هاي همزمان آن‌لاين بهترين شكل مباحثه بوده‌اند زيرا تمامي دانشجويان مي‌توانستند در يك جلسه و به صورت همزمان انديشه‌هايشان را با هم مبادله كنند و شركت در بحث را در ميان يك گروه پراكنده از افرادي كه در اوقات متفاوت روز «به كلاس مي‌آيند» تشويق كنند. اهميت يادگيري جمعي و فعاليت‌هاي گروهي در هر دو سوي طيف، طرفداراني داشت. بعضي مربيان بيشتر طرفدار يادگيري فعال بودند و پروژه‌هاي تيمي و تجربه‌هاي يادگيري گروهي را به عنوان مؤلفه‌هاي حياتي فرآيند يادگيري آن‌لاين مي‌دانستند.

از سوي ديگر، يك مربي به طور مشخص اعلام مي‌داشت كه دوره‌هاي آن‌لاين براي كلاس‌هاي بحث روابط عمومي و مطالعات موردي كه متضمن دخالت گروهي است، چندان مناسب نيستند. يك پاسخگو هيچ گونه فعاليت گروهي يا مباحثه‌اي را اصولاً در دوره‌اشان نگنجانيده بود، زيرا آن كلاس به منظور تعيين حضور توسط خود دانشجويان طراحي شده بود و طول دوره به خود دانشجويان بستگي داشت!

در ضمن، پاسخگويان عقايد متفاوتي را در مورد اين كه چه دوره‌هايي براي روش‌هاي آن‌لاين تناسب بيشتري دارند، ابراز داشته‌اند. آن‌هايي كه كلاس‌هاي آن‌لاين روابط عمومي را در سطح كارشناسي تدريس كرده‌اند، گفته‌اند كه دوره‌هاي كارشناسي بيشترين تناسب را با اينترنت داشته‌اند، زيرا دوره‌هاي تحصيلات تكميلي «مستلزم تشكيل سمينارهاي فردي» مي‌باشد (چيزي كه به نظر آن‌ها در محيط آن‌لاين كاري دشوار است). در مقابل، چند شركت‌كننده كه در كلاس‌هاي اينترنت براي كارشناسان تدريس كرده‌اند، گفته‌اند كه روش‌هاي آن‌لاين به نظر آن‌ها براي دوره‌هاي تحصيلات تكميلي مناسبت بيشتري دارند.

اكثر دانشجويان كارشناسي، به دوره‌هاي آن‌لاين به عنوان مسيري آسان براي كسب نمره، نگاه مي‌كنند، در حالي كه در واقع امر، كلاس‌هاي آن‌لاين، فعاليت بيشتري را از دانشجو مي‌طلبد. پاسخگوي ديگري مدعي شده بود كه دانشجويان تحصيلات تكميلي كه به صورت تمام وقت كار مي‌كنند و توازن خانوادگي و تحصيلي را برقرار مي‌سازند، در كلاس آن‌لاين مشاركت كامل‌تري دارند. در مورد اين كه دانشجوي موفق روابط عمومي آن‌لاين چه كسي مي‌باشد، پاسخگويان توافق نظر داشتند. مربيان، هم‌طراز با نوشته‌هاي موجود در مورد ساير دوره‌هاي آن‌لاين، اعلام داشته‌اند كه موفقيت در يك كلاس آن‌لاين، مستلزم انگيزه و خود انظباطي است. در يك محيط يادگيري فعال، براي تجربه يادگيري معني‌دار، داشتن هر دو مهارت لازم است.

به اين دليل، يادگيري آن‌لاين ممكن است پاسخگوي تمام دانشجويان نباشد. يادگيري موفق تحت يك ديدگاه «يادگيري فعال» در عين حال مستلزم مهارت‌هاي شخصي فراشناختي است. براي در اختيار گرفتن مسير و محتواي يادگيري، دانشجويان به چنين مهارت‌هايي نياز دارند.

جوناسن و ديگران (1999) از فرهنگي سخن مي‌گويند كه فراشناخت را به عنوان يك محيط يادگيري پرورش مي‌دهد و «مباحث فراواني را در مورد فرآيندها و راهبردهاي (موفقيت‌آميز يا غير موفقيت‌آميز) دخيل در يادگيري، دامن مي‌زند». (ص 230). به بيان ديگر، دانشجوياني كه در كلاس درس آن‌لاين از فراشناخت برخوردارند، به طور فعال به يادگيري شخصي خود واكنش نشان داده، در سرتاسر فرآيند يادگيري اهداف يادگيري خود را مورد ارزيابي قرار مي‌دهند.

نویسنده: آن پروکناب- دانشگاه ویسکونتین، وایت واتر
مترجم: دکتر پرویز علوی

ادامه دارد