روابط‌عمومی دو، فضای نوين مديريت روابط‌عمومی هزاره سوم

پيشگفتار
امروزه بشر به دنبال انجام بسياري از فعاليت‌هاي خود از جمله تجارت، ارتباطات، آموزش و حتي سرگرمي در فضاي مجازي است. ساز و کارهاي فضاي مجازي هر روز بر اساس توسعه و گسترش كمي و كيفي فناوری‌های نوين سخت‌افزاري، نرم‌افزاري و ارتباطات بين مردم و دانشمندان جهان باعث افزايش دانايي انسان عصر حاضر شده و زمينه تغييرات زيادي را در امور زندگي مردم بوجود آورده است. تغييرات در قالب فناوري‌هاي نوين مانند رويكرد به “وب دو” باعث شده است تا بتوان هرچه بيشتر و بهينه‌تر از امکانات بالقوه فضاي سايبر براي مهندسي مجدد امور روزمره زندگي بشر و تغيير ساختارهاي سازماني مانند روابط‌عمومی‌ها استفاده نمود.

نکته حائز اهميت در اين رويکرد، نقش پر رنگي است که به مديران و مخاطبين آنها به عنوان استفاده کنندگان سرويس‌هاي “وب دو” داده شده است. مطالعات و تجربيات جهاني نشان مي‌دهد كه در مقايسه با رويکرد “وب يك”، توانايي‌هاي کاربران در تعامل با “وب دو” به طرز چشم‌گيري افزايش پيدا کرده است. به همين دليل است که از “وب دو” با عنوان وب کاربر محور نيز ياد می‌شود. اين ويژگي سبب بروز فرصت‌ها و چالش‌های فراواني در حوزه وب شده است و مباحث جديدي را تحت عنوان “روابط‌عمومي الكترونيكي دو”، مطرح كرده است، كه براي اختصار در اين كتاب با واژگان “روابط‌عمومي دو” آمده است.

روابط‌عمومي عصر حاضر، بر مبناي اصول جامعه اطلاعاتي، بايد توجه خاص خود را به دو عنصر اطلاعات و ارتباطات معطوف كند. توليد اطلاعات، توزيع اطلاعات و استفاده از اطلاعات از يك سوي و ارتقاء دانش نظري روابط‌عمومي، تسلط بر ارتباطات اجتماعي و استفاده مناسب از رسانه‌هاي نوين در جهت شكل دهي به افكار عمومي از سوي ديگر نيازهاي عصر حاضر در روند سير تكاملي روابط‌عمومي هزاره سوم مي‌باشند.

“وب دو” و ابزارهاي موجود در آن براي روابط‌عمومی‌ها شرايطي را فراهم كرده‌اند تا كارگزاران روابط‌عمومي بتوانند با استفاده از آنها بر هر دو عنصر اطلاعات و ارتباطات در راستاي انجام ماموريت‌هاي مشخص خود در يك سيستم روابط‌عمومي مسلط شوند. “روابط عمومى دو” در واقع نحوه به كارگيرى فناورى‌هاى جديد ارتباطى و شيوه‌هاى نوين اطلاع رسانى در جهت ارایه خدمات منطبق بر خواسته‌هاى مخاطبان، به صورت لحظه‌ای، برخط و در درون شبكه‌هاي اجتماعي بر بستر اينترنت مي‌باشد. “روابط عمومى دو” تنها در ارایه خدمات بهتر و سريعتر به مخاطب رسانه‌ها نمى‌شود، بلکه شرايطي را فراهم می‌کند تا مخاطب بتواند نظرات خود را بسيار راحت‌تر و بدون گذراندن محدودیت‌ها و عبور از سدهاى مستحكم به سمع و نظر مديريت سازمان برساند.

در اين كتاب به آن دسته از ابزارهاي “وب دو” كه مي‌توانند تسهيل كننده امور روابط‌عمومي الكترونيكي در استفاده بهتر از اطلاعات و ارتباطات باشند و يا قادرند زمينه توانمندسازي كارگزاران روابط‌عمومي را در جهت ارتقاء سطح دانش كارشناسي آنها بوجود آورند، پرداخته شده است. بطور مشخص به جايگاه ابزارهايي از “وب دو” اشاره شده است كه در چارچوب شبكه‌هاي اجتماعي، كه به سرعت در جهان امروز در حال توسعه مي‌باشند همانند: تويتر، يوتيوب، ماي‌اسپيس، پادكست و فيس‌بوك، گوگل ويو و كلام كه به سرعت در جهان امروز در حال توسعه مي‌باشند، در خدمت روابط‌عمومي الكترونيكي هزاره سوم قرار دارند.

فصل اول اين كتاب به معرفي بسيار اجمالي از روابط‌عمومي سنتي و الكترونيكي پرداخته است. از آنجا كه مديران روابط‌عمومي بايد با مديريت فناوري اطلاعات آشنايي مقدماتي داشته باشند، در فصل دوم كتاب به اين موضوع مهم در حد آشنايي با اصول و مفاهيم اكتفا شده است. جايگاه روابط‌عمومي در دولت الكترونيكي با انگيزه شناخت مقدماتي از دولت الكترونيكي به عنوان يكي از كاربردهاي مهم فناوري اطلاعات در فصل سوم آمده است. در فصل چهارم ضمن معرفي و بررسي “وب دو” از زواياي مختلف به تفاوت‌های نهان و آشكار اين فناوري نسبت به “وب يك” اشاره شده است.

ویژگی‌های يک وب‌سایت براي قرار گرفتن در زمره سایت‌های “وب دو” نيز در اين فصل مورد بررسي قرار گرفته است. يكي از موضوعات مهم در توسعه جامعه اطلاعاتي و ايجاد روابط‌عمومي‌ها در فضاي مجازي، آموزش بر مبناي توسعه “وب دو” در مسير “روابط‌عمومي دو”، مي‌باشد. در فصل پنجم اين كتاب به “آموزش بر مبناي وب دو” به منظور ايجاد زيرساخت فكري لازم در مديران و مخاطبين روابط‌عمومي‌ها براي آموزش در طول عمر كه خود توصيه جهاني و نياز جدي و از ضرورت‌های زندگي در هزاره سوم مي باشد پرداخته شده است. فصل ششم كتاب مربوط به معرفي روابط‌عمومي دو مي‌باشد، در اين فصل شبكه‌هاي اجتماعي و مشخصه‌هاي مختلف از يك روابط‌عمومي دو آمده است. در فصل هفتم كتاب به آينده روابط‌عمومي دو پرداخته شده است.

مطالب اين كتاب با مراجعه به منابع داخلي و خارجي، پروژه‌هاي پايان‌نامه دانشجويان تحصيلات تكميلي كه با اينجانب پروژه خود را به عنوان استاد راهنما گذرانده‌اند تهيه شده است. بخشي از مطالب برداشت‌های شخصي بنده مي‌باشد كه در كارگاه‌ها و سخنراني‌هاي علمي مرتبط با روابط‌عمومي مطرح كرده بودم. از آنجا كه تخصص بنده بيشتر در حوزه فناوري اطلاعات مي‌باشد سعي نمودم تا آنجا كه ممكن است بر روي مطالب نظري روابط‌عمومي و موضوعات تخصصي علوم ارتباطات اظهار نظر نكنم. با اين وجود انتظار دارم از راهنماي‌هاي اساتيد بزرگ علوم ارتباطات استفاده نمايم تا بر غناي مطالب اين كتاب در نسخه‌هاي بعدي بيفزايم.

محدوديت زماني براي اتمام كتاب فرصت لازم را براي انجام يك كار دقيق علمي، آن‌طور كه بتواند رضايت كامل اينجانب را فراهم كند نداد، با اين وجود تمام تلاش خود را نمودم تا كتاب به گونه‌اي تنظيم شود كه براي طيف وسيعي از دانشجويان و كارشناسان روابط‌عمومي مفيد باشد. به همين دليل در بخش اول كتاب كه سه فصل اول را شامل مي‌شود موضوعات عمومي‌تر مطرح شده است. در بخش دوم كتاب چهار فصل به موضوعات مرتبط به روابط‌عمومي دو اختصاص يافته است تا علاقمندان به اين موضوع از هر طيفي كه باشند با مراجعه به يك يا چند فصل از بخش دوم كتاب اطلاعات لازم در مورد روابط‌عمومي دو را بدست آورند.

فهرست مطالب
عنوان صفحه
پيشگفتار
فصل اول: معرفي روابط‌عمومي سنتي و الكترونيكي
1-1) مقدمه
1-2) روابط‌عمومي سنتي
1-3) ضرورت روابط‌عمومي الكترونيكي
1-4) تعريف روابط‌عمومي الكترونيكي
1-4-1) انواع روابط‌عمومي الكترونيكي
1-4-1-1) روابط‌عمومي الكترونيكي
1-4-1-2) روابط‌عمومي ديجيتال
1-4-1-3) روابط‌عمومي سايبر
1-4-1-4) روابط‌عمومي اينترنتي
1-4-1-5) روابط‌عمومي مجازي
1-5) جايگاه ايران در روابط‌عمومي الكترونيكي
1-6) جمع‌بندي فصل 1

فصل دوم: روابط‌عمومي و مديريت فناوري اطلاعات
2-1) مقدمه
2-2) جايگاه فناوري اطلاعات و ارتباطات و آينده روابط‌عمومي
2-2-1) فناوري اطلاعات و ارتباطات و كاربردهاي آن
2-2-1-1) عصر فناوري اطلاعات و ارتباطات
2-2-2) مفهوم فناوري اطلاعات و ارتباطات
2-2-3) مقوله فناوري اطلاعات، برآيندها و منافع
2-2-4) فناوري اطلاعات به مثابه مقوله‌اي استراتژيك
2-2-5) ابزارهاي فناوري اطلاعات و ارتباطات
2-2-6) مزاياي استفاده از فناوري اطلاعات و ارتباطات
2-2-7) فرايند همگرايي فناوري اطلاعات‌ و ارتباطات
2-2-8) لايه‌هاي تشكيل دهنده فناوري اطلاعات و ارتباطات
2-3) مديريت فناوري اطلاعات
2-3-1) سازمان مديريت ارشد فناوري اطلاعات
2-3-2) ماموريت مديريت ارشد فناوري اطلاعات
2-3-3) جايگاه سازماني “مديريت ارشد فناوري اطلاعات”
2-3-4) مدير ارشد فناوري اطلاعات
2-3-4-1) تخصص‌هاي مورد نياز “مدير ارشد فناوري اطلاعات”
2-4) كشورهاي توسعه يافته و فناوري اطلاعات
2-5) فناوري اطلاعات، ويژگي جامعه ايران، محدوديت‌ها و راهكارها
2-6) شبكه‌هاي الكترونيكي
2-7) فناوري اطلاعات و عصر مجازي سه بعدي
2-8) جمع‌بندي

فصل سوم: اصول و مباني پايه دولت الكترونيكي
3-1) مقدمه
3-2) تاريخچه دولت الكترونيكي
3-3) تشريح عملكرد دولت الكترونيكي
3-3-1) دولت الکترونيک چگونه دولتي است؟
3-3-2) مفهوم حکومت داري خوب و ارتباط آن با دولت الکترونيکي
3-4) اصول و مباني پايه دولت الكترونيكي
3-4-1) تعريف دولت الکترونيکي
3-4-2) عناصر و گروه‌هاي درگير در دولت الکترونيکي
3-4-3) ويژگي‌هاي يك دولت الكترونيكي خوب
3-4-4) اهداف دولت الکترونيکي
3-4-5) ويژگي‌هاي اساسي دولت الکترونيکي
3-4-6) روابط عمده دولت الکترونيکي
3-5) مزايا و كاربردهاي دولت الکترونيکي
3-5-1) مزاياي دولت الكترونيكي براي شهروندان
3-5-2) مزاياي دولت الكترونيكي براي بخش خصوصي
3-5-3) مزاياي دولت الکترونيکي براي دولت
3-5-4) کاربردها و خدمات دولت الکترونيکي
3-6) تاثير دولت الکترونيکي در دوره زندگي افراد, دوره فعاليت شرکت‌ها و دوران شغلي افراد
3-7) آمادگي الکترونيکي ضررورت ورود به دولت الكترونيكي
3-7-1) زيرساخت
3-7-2) منابع انساني
3-7-3) حاكميت و دولت
3-7-4) قوانين و مقررات
3-7-5) بودجه و منابع مالي
3-8) مراحل برنامه‌ريزي اجرايي دولت الكترونيكي
3-9) مدل‌هاي ارزيابي آمادگي الکترونيکي
3-9-1) پروژه سياست سيستم‌هاي کامپيوتري براي زندگي در جهان شبکه‌اي
3-9-2) آمادگي مرکز توسعه بين المللي براي شبکه جهاني
3-10) چالش‌ها و مشكلات پياده‌سازي دولت الكترونيكي
3-10-1) مباحث مديريتي پروژة دولت الكترونيكي
3-10-2) جايگاه اينترنت در پروژة دولت الكترونيكي
3-10-3) مشاركت بخش دولتي و خصوصي در پياده‌سازي دولت الكترونيكي
3-10-4) جايگاه خدمات برخط در پياده‌سازي دولت الكترونيكي
3-10-5) چالش‌هاي تكنيكي در پياده‌سازي دولت الكترونيكي
3-10-6) مديريت سايت‌هاي دولت الكترونيكي و پايگاه‌هاي داده
3-10-7) مباحث بودجه و سرمايه‌گذاري در يك دولت الكترونيكي
3-10-8) مسائل فرهنگي در يك دولت الكترونيكي
3-10-9) مسائل امنيتي در يك دولت الكترونيكي
3-11) مباحث حقوقي و قانوني مطرح در دولت الكترونيكي
3-11-1) امضاي الكترونيكي يا ديجيتالي
3-12) جمع بندي فصل 3

فصل چهارم: اصول و مفاهيم “وب دو” و ابزارهاي آن
4-1) مقدمه
4-2) ويژگي‌ها و مفاهيم وب 2.0
4-2-1) وب به عنوان يک Platform
4-2-1-1) مقايسه Netscape از وب1.0 و گوگل از “وب دو”
4-2-1-2) مقايسه دابل کليک از وب1.0 و AdSense و BitTorrent از “وب دو”
4-2-2) وضعيت مالکيت اطلاعات در “وب دو”
4-2-3) تغيير رويکرد در چرخه عمر نرم¬افزارهاي “وب دو”
4-3) مفاهيم و فناوري‌هاي “وب دو”
4-3-1) برنامه‌هاي اينترنتي غني شده (Rich Internet Application)
4-3-2) نرم افزار به عنوان سرويس
4-4) هوش جمعي
4-4-1) وبلاگ
4-4-2) ويکي
4-5) Mashup
4-5-1) واسط‌هاي برنامه نويسي Mashup
4-6) تگ‌ها و فوکسونومي
4-7) اي جکس (AJAX)
4-8) فلکس (Flex)
4-9) وب فيد
4-10) جمع‌بندي فصل 4

فصل پنجم: آموزش الكترونيكي دو
5-1) مقدمه
5-2) آموزش الکترونيکي چيست؟
5-2-1) مسير توسعه آموزش¬هاي الکترونيکي دو
5-2-2) ابزارهاي آموزش‌هاي الکترونيکي دو
5-3) جايگاه آموزش الکترونيکي دو در شبکه‌هاي اجتماعي هوشمند
5-3-1) نمونه‌هايي از برنامه‌ها و سايت‌هاي آموزش الکترونيکي دو
5-4) مقايسه نسخه‌هاي مختلف آموزش الکترونيکي
5-5) نسل آينده آموزش الکترونيکي بر پايه وب سه
5-6) جمع‌بندي فصل 5

فصل ششم: روابط‌عمومي دو
6-1) مقدمه
6-2) نقش “وب دو” در توسعه “روابط‌عمومي دو”
6-3) روابط‌عمومي دو چرا؟
6-4) مقايسه روابط‌عمومي يك و روابط‌عمومي دو
6-5) ابزار “وب دو” در خدمت “روابط‌عمومي دو”
6-5-1) هوش جمعي و “روابط‌عمومي دو”
6-5-2) ويكي و “روابط‌عمومي دو”
6-5-3) وبلاگ و “روابط‌عمومي دو”
6-5-4) RSS و “روابط‌عمومي دو”
6-5-5) پادکست و “روابط‌عمومي دو”
6-6) شبكه‌هاي اجتماعي و روابط‌عمومي دو
6-6-1) تويتر و جايگاه آن در روابط‌عمومي دو
6-6-2) فيس‌بوك و جايگاه آن در روابط‌عمومي دو
6-6-3) يوتيوب و جايگاه آن در روابط‌عمومي دو
6-6-4) گوگل ويو و جايگاه آن در روابط‌عمومي دو
6-6-5) زندگي دوم و جايگاه آن در روابط‌عمومي دو
6-7) بعضي از قدم‌هاي پياده سازي روابط‌عمومي دو
6-8) مشخصه‌هاي يك كارشناس روابط‌عمومي دو
6-9) جايگاه پژوهش در روابط‌عمومي دو
6-10) جمع‌بندي فصل 6

فصل هفتم: آينده روابط‌عمومي دو
7-1) مقدمه
7-2) عصر مجازي سه بعدي و جهان آينده
7-3) آينده وب دو و روابط‌عمومي دو
7-4) جمع‌بندي فصل 7