دايره‌المعارف روابط‌عمومی و روزآمدی
دايره‌المعارف روابط‌عمومي، توسط انتشارات «سيج» در دو جلد به زبان انگليسي منتشر شد. در اين مجموعه دو جلدي، 450 مدخل وجود دارد که 100 نفر از پروفسورها، دانشمندان و متخصصان اين رشته آن‌ها را تاليف کرده‌اند.
تاليف اين مجموعه توسط رابرت ال. هيث به همراه مولفان مشاور و نويسندگانی از سراسر دنيا انجام گرفته است. هدف از تاليف مجموعه حاضر، اين است که سطح وسيعي از خوانندگان را تحت پوشش قرار دهد که مي‌توان از آن‌ها به عنوان نظريه‌پرداز براي ارتقاء تصوير و موازين اخلاقي اين رشته بهره گرفت.
در تاليف اين مجموعه تلاش شده است تا رويکرد صادقانه و در عين حال مثبتی از روابط‌عمومي، با نگاهي تحسين‌آميز از ماهيت و عملکرد اين حرفه ارايه شود.
در مورد محتوي و چارچوب اين دايره‌المعارف يادآوري چند نکته ضرورت دارد:
1- دايره‌المعارف روابط‌عمومي به مباحث نظري و کاربردي، مفاهيم و ديدگاه‌هاي ارايه شده در اين زمينه و نيز معرفي بزرگان روابط‌عمومي و همچنين ارايه آخرين دستاوردها و فناوري‌هاي نوين ارتباطي مي‌پردازد و نشان مي‌دهد که تا چه حد، روزآمد و پوياست.
2- هيات مشاور اين کتاب، اليزابت ال. تث، جان مادسن، دين کراکبرگ، کرک هالاهان، دبليو. تيموتي کومز، شانون اي. باون، بتک ون رولر و کاتلين اس. کلي مي‌باشند.
3- فرهنگ لغت ارزيابي روابط‌عمومي، موازين اخلاقي انجمن بين‌المللي ارتباطگران تجاري و انجمن روابط‌عمومي آمريکا ، نقاط عطف در تاريخچه روابط‌عمومي، فهرست بخش‌هاي تخصصي انجمن روابط‌عمومي آمريکا، منابع آنلاين روابط‌عمومي، آموزش روابط‌عمومي براي قرن بيست‌ويکم: نقطه ورود از ويژگي‌هاي اساسي اين مجموعه به شمار مي‌آيند.
4- مديريت و ارتباطات بحران، فضاي سايبر، موازين اخلاقي، روابط‌عمومي جهانی، گروه‌ها، تاريخچه، اصطلاحات حرفه‌ای، مديريت، رسانه‌ها، اخبار، سازمان‌ها، شاغلان حرفه‌ها، گزارش‌ها، پژوهش و تحليل، نظريه‌ها و مدل‌ها از جمله موضوعات مطرح‌شده در اين دايره‌المعارف مي‌باشد.
5- دايره‌المعارف روابط‌عمومي به زبان اصلي کاملاً الفبايي است يعني از حرف «A» شروع و به حرف « Z » ختم مي‌شود. يکي از شاخص‌هاي ارزشمند اين مجموعه، اختصار در مقالات و جامع بودن آن از نظر محتوي و نحوه تنظيم مقالات از نظر دقت و صحت ترجمه و نگارش فارسي و رعايت اصول علمي و يکنواختي است.
6- مقاله‌هاي دايره‌المعارف با يک مدخل شروع مي شود، مطلب ذيل آن مدخل قرار مي‌گيرد و نام نويسنده به فارسي و لاتين در آخر مطلب مي‌آيد. در مورد واژه‌ها و مفاهيم و اصطلاحات اصلي که در مقاله به‌کار رفته، توضيح داده شده و معادل انگليسي آن‌ها هم ذکر مي‌شود.
7- در مورد شيوه نگارش و ترجمه سعي شده که هيات ترجمه و ويراستاري در راستاي يک هدف و يک برنامه، کار کنند و سعي شده که دايره‌المعارف در قالب يک روش مشخص و معين تنظيم شود. البته هدف، بيشتر ترجمه بوده و به منظور رفع اشکالات فني و ساده کردن مفاهيم، هرسهايي صورت گرفته و خاصيت ترجمه غير از اين نمي‌تواند باشد.
8- ده‌ها مترجم، ترجمه اين کتاب را برعهده‌داشته‌اند و سه ويراستار علمي، ادبي و لاتين اين اثر را مورد واکاوي قرار داده و حاصل کار را ويرايش کرده‌اند.
9- در پايان هر مدخل، کتابنامه‌اي است که نويسنده، خواننده علاقمند را براي مطالعه بيشتر ارجاع مي‌دهد.
دايره‌المعارف روابط‌عمومي به لحاظ اهميت موضوعات مطرح شده در آن، چند حوزه اصلي را دربر مي‌گيرد:
1- حوزه جغرافيايي: در اين حوزه، روابط‌عمومي برخي مناطق، قاره‌ها و کشورها مورد بررسي قرار مي‌گيرد. تشکل‌ها، انجمن‌ها و موسسات روابط عمومي، موازين اخلاقي، سطح آموزش و وضع فعلي آن‌ها و ساير زمينه‌هاي مرتبط توضيح داده مي‌شود. هر چند اين مجموعه به دليل عدم آگاهي و اشراف نويسندگان آن و تا حدودی غرور، برخي حوزه‌ها و کشورها را تحت پوشش قرار نمي‌دهد اما ارايه اطلاعات در برخي زمينه‌ها مفيد است.
2- بزرگان روابط‌عمومي: در اين مجموعه دو جلدی، دانشمندان و متخصصان روابط‌عمومي که در ارتقاء و اعتلاء اين دانش و حرفه در جهان نقش محوري داشته‌اند و تاثيرات شگرفي از خود به‌جاي گذاشته‌اند- هرچند آمريکايی- معرفي مي‌شوند و از اين منظر، دريچه و روزنه‌اي جديد به روي کارگزاران روابط‌عمومي گشوده مي‌شود.
3- عملگرايي: يکي از موضوعات با ارزشي که خواننده علاقمند در سرتاسر کتاب با آن مواجه مي‌شود عملگرايي و نتايج آن در عرصه فعاليت‌هاي حرفه‌اي است. اگر قرار است روابط‌عمومي به جايگاه بايسته و شايسته خود دست يابد چاره‌اي جز «عملگرايي» وجود ندارد.
4- نظريه‌هاي روابط‌عمومي: يکي از شاخص‌هاي ارزشمند اين مجموعه، ارايه يکجاي نظريه‌هاي روابط‌عمومي است. بيش از 50 نظريه در اين دايره‌المعارف معرفي مي‌شود که تسلط بر آن‌ها، مدخل ورود به دانش روابط‌عمومي است.
5- ارزش‌ها و موازين اخلاقي: در اين مجموعه، مثال‌ها و نمونه‌هاي مختلفي ارايه مي‌شود که نشان مي‌دهد کارگزاران روابط‌عمومي حق ندارند از مهارت خود براي گمراه کردن مردم استفاده کنند. از اين منظر، متخصصان روابط‌عمومي داراي نقش اساسي در مسووليت اجتماعي نيز هستند. اين مجموعه، چنين چالش‌ها و موازين اخلاقي را عميقاً مورد بررسي قرار مي دهد.
6- فضاي سايبر و منابع آنلاين روابط‌عمومي: يکي ديگر از شاخص‌هاي ارزشمند اين مجموعه، روزآمدي آن مي‌باشد. بررسي آخرين تحولات روابط‌عمومي در فضاي سايبر و معرفي منابع آنلاين روابط‌عمومي، اعتبار خاصي به اين کتاب بخشيده است.
روابط‌عمومي به عنوان علم
يکي از مولفه‌هاي اصلي علم روابط‌عمومي، نظريه است و در اين مجموعه دو جلدي، بيش از 50 نظريه علمي مطرح شده که در عين سازگاري، قسمتي از اجتماع و جهان و فلسفه روابط‌عمومي را توضيح مي‌دهند. بنابراين کساني که روابط‌عمومي را «علم» نمي‌دانند تسلط کافي بر اطلاعات اين حوزه ندارند. همان‌طور که سام بلک گفته است: حرفه روابط‌عمومي، هنر و علم نايل آمدن به هماهنگي با محيط از طريق درک متقابل مبتني بر حقيقت و اطلاعات کامل، مي‌باشد. شانون باون در مقاله «به چه دليل اصول اخلاقي را در روابط‌عمومي مطالعه مي‌کنيم»، علم اخلاق روابط‌عمومي را مطرح مي‌کند و معتقد است به دليل مسووليت سنگين روابط‌عمومي در سازمان و تاثيرگذاري آن بر اداره امور، علم اخلاق روابط‌عمومي موضوع پرهيجاني است که بايد مورد بحث، تحقيق و تعريف مجدد قرار گيرد.
از اين رو، دلايل و شواهد کافي براي تاييد نظريه «روابط‌عمومي به عنوان علم» وجود دارد. بهترين قاضي دادگاه علم روابط‌عمومي، همين مجموعه دوجلدي است که در پيش رو قرار دارد. در ضمن، روابط‌عمومي مجموعه‌اي از امور تصادفي نيست که دستخوش سليقه‌ها و منافع اين و آن قرار گيرد و با خارج کردن لباس علم از قامت آن، بتوان به سوءاستفاده و فريب ديگران پرداخت. هرچند که ممکن است در اين حيطه، کارهاي غيرعلمي و غيرانساني و غيراخلاقي زيادي انجام گيرد که هيچ ربطي به «علم روابط‌عمومي» نداشته باشد.
آن چه روابط‌عمومي است و آن چه روابط‌عمومي نيست
دايره‌المعارف روابط‌عمومي، آيينه رشد و توسعه حرفه روابط‌عمومي و نشانگر آن است که روابط‌عمومي به عنوان يک دانش و علم، از پويايي و تحرک برخوردار است. انتشار اين مجموعه دوجلدي، از يک طرف بيانگر کوشش اين حرفه براي دور شدن از ارزشگذاري‌هاي سليقه‌اي است که معمولاً توسط صاحبان قدرت اعمال مي‌شود و از طرف ديگر، در پي ارزش دادن به کار خود است و در اين رهگذر مي‌کوشد در تعامل با ساير علوم و دانش‌ها، ماهيت اصلي و خالص خود را بنماياند.
سپاسگزاري
در پايان جا دارد از همکاري صميمانه همه عزيزانی که در ترجمه و ويراستاری اين مجموعه تلاش نموده‌اند قدرداني و سپاسگزاري نمايم.
مهدي باقريان
مدير پروژه