روابط‌عمومی سایبر
اینترنت تاثیر به سزایی بر جهان روابط عمومی دارد. تکنولوژی جدید سطح، راه کارها و شیوه های روابط‌عمومی را ارتقا داده است. اینترنت این اجازه را به مردم داده تا سریع تر از هر رسانه دیگری، به اطلاعات به صورت گسترده دسترسی داشته باشند هر چند این دنیای همیشه در دسترس به برخی اطلاعات اشتباه، امکان منتقل شدن را داده است.
روزی که “سيد محمد خاتمي” رییس جمهور در پيامي به نخستین کنفرانس بین المللی روابط عمومی ایران گفت:” نمی توان در عصر ارتباطات زیست و از نقش روابط عمومی در جامعه دستخوش تغییر، آن هم تغییرات پر شتاب و در هم تنیده غافل ماند”، شاید کمتر کسی به لزوم توجه ویژه به این بخش به عنوان وسیله ای برای ایجاد هماهنگی بین افراد و دسته‌ها و طبقات مختلف جامعه فکر می کرد.
همخواني و همگرايي نقش روابط‌عمومي ها به عنوان ابزار اطلاع رساني با نقشي که جامعه اطلاعاتي در اين زمينه بر عهده گرفته است، امروز بيش از پيش لزوم توجه به اين دو مقوله در کنار همديگر را نمايان مي سازد.
در دنياي روابط‌عمومي و همچنين در جامعه اطلاعاتي، ديگر پنهان کاري نقشي ندارد و در اختيار قرار دادن اطلاعات براي همگان هدف موازي است که دنياي روابط‌عمومي بايد در کنار جامعه اطلاعاتي به آن بپردازد.
روابط‌عمومي امروز ارگاني جدا از جامعه اطلاعاتي نيست که در آن تنيده است و با اين در هم پيچيدگي ديگر تفکيک اين دو مقوله ممکن نيست.
دکتر کاظم معتمد نژاد نیز، فارغ از کج تابی در دنیای سیاست و هر چیز دیگری، “گفتمان” را امر غالب بر تمامی امور خواند.
وی، روابط عمومی را به عنوان یکی از ارکان جامعه اطلاعاتی و جامعه کنونی مي بيند و مي گويد: روابط عمومی و هم دستگاه مطبوع آن باید بپذیرند که در جامعه اطلاعاتی کار آنها پنهان کاری نیست، بلکه تولید و توزیع اطلاعات است.
معتمدنژاد خاطر نشان می کند: امروز در عصر گشودگی به سر می بریم و عصر گشودگی یعنی عصر روابط عمومی، عصری که شفافیت و علنیت باید بر آن حاکم باشد.
ریچارد لینیگ یکی از صاحب نظران معروف روابط عمومی با اشاره به تاثیرات مثبتی را که اینترنت در روابط عمومی داشته است تاکید می کند که اینترنت برای ارایه اطلاعات به مردم و به دست آوردن آن توسط مردم نقش ارزشمندی دارد.
همچنین یک مثال واضح آورده که چگونه فناوری باعث شده که یک داستان ساده می تواند تبدیل به یک داستان سریالي در یک روزنامه ملی شود که از دیگر قابلیت های فن آوری را نشان می دهد. به دلیل رشد روزافزون اینترنت، اهمیت یک داستان ساده می تواند به کمک اندکی تلاش، به راحتی افزایش یابد.
وی در ادامه یادآوری می کند که خطرات در زمینه ارتباطات اینترنتی به 2 نقطه اصلی برمی گردند:
1- اعتبار و صحت اطلاعات
2- دادن اعتماد به کاربر ناشناس که منابع ثانویه برای همان اطلاعات موجود است.
دکتر “مهدی فرقانی”، رییس دانشکده ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی نیز در این خصوص می گوید: تاکنون بسیار شنیده ایم که در عصر جدید ارتباطات و در جامعه اطلاعاتی به سر می بریم و به تعبیری که برای جامعه امروز و زیست بوم امروز می شود، “جامعه رسانه ای شده” و شناخت ما از دنیای اطراف را رسانه ها تشکیل می دهند و به عبارتی ما در جامعه روابط عمومی شده زندگی می کنیم.
دکتر یونس شکرخواه می گوید: «ما در کل باید از روابط عمومی سنتی به طرف روابط عمومی الکترونیک برویم و در این الکترونیک شدن و تحول لازم است که اتوماسیون را خوب یاد بگیریم. بعد از این مرحله روابط‌عمومی‌ها آن لاین می شوند و از شبکه محدود، وارد حوزه گسترده ای می شوند. اوج روابط عمومی امروز، روابط عمومی سایبر است.
روابط عمومی سایبر بدین معناست که تلفیق حرفه ای از نیروی انسانی و تکنولوژی به وجود می آید.
در این تلفیق، سیستم سهم بیشتری را در پاسخ گویی به مخاطب نسبت به عامل انسانی به عهده می گیرد. در واقع ماشین ها در گردش کار روابط عمومی سایبر نقش کلیدی ایفا می کنند. در این روابط‌عمومی‌ها محتوا اساسا برای شرایط وب طراحی می شود.
1- یک بخش دیدبان همیشه فعال دارد که در پاسخ به مشتری ها حتی به صورت کاملا شخصی و بر اساس نیاز یکایک مشتریان صورت می گیرد.
دلیل عدم پیشرفت روابط‌عمومی‌ها (روابط عمومی الکترونیک)، نبود آموزش های آکادمیک است که در حال حاضر مراکز آموزشی خاصی در این زمینه وجود ندارد. خاطرنشان می سازم امروزه روابط‌عمومی‌ها در حوزه روابط عمومی و در بخش ارتباطات الکترونیک خیلی خوب عمل می کنند که لازم است از آن ها حمایت شود.
دكتر “مجيد پسران قادر” مشاور ارشد سازمان مديريت و برنامه‌ريزي عقیده دارد روابط‌عمومي ديجيتالي ضرورت جامعه اطلاعاتي است. نبود زير ساخت‌هاي لازم در فناوري اطلاعاتي در كشور و نبود آموزش كافي عموم مردم و ترس از عدم امنيت در روابط‌عمومي ديجيتالي از ديگر موانع تشكيل اين گونه روابط‌عمومي‌هاست. روابط‌عمومي ديجيتالي به معني استفاده از فناوري ديجيتال به ويژه كاربردهاي مبتني بر وب سايت‌هاي اينترنتي براي افزايش دسترسي و ارايه خدمات و اطلاعات به افراد است. از وظايف روابط‌عمومي ديجيتالي، ساده‌سازي نحوه ارايه خدمات به شهروندان، سازمان‌ها و نهادها، آسان‌سازي دسترسي مخاطبان به خدمات، بهبود كارايي و اثر بخشي از طريق حذف لايه‌هاي ساختاري است.
مهدی باقریان مدیر اولین موسسه اینترنتی روابط عمومی اظهار می دارد: در حال حاضر از روابط عمومی الكترونیك در دنیا استفاده های زیادی می شود اما در كشور ما، روابط عمومی الكترونیك جدی گرفته نشده و روابط‌عمومی‌ها حساسیت زیادی به این مساله نشان نمی دهند و با این پدیده بیگانه هستند.
مدیرمسئول فصلنامه كارگزار روابط عمومی افزود: در فرم سنتی روابط عمومی، انتقال اطلاعات به طور ناقص صورت می‌گیرد و هزینه‌های زیادی صرف اشتباهات می‌شود. این اشتباهات و افزایش هزینه‌ها سبب شده تا كارگزاران روابط عمومی به استفاده از خدمات فناوری اطلاعات به ویژه روابط عمومی الكترونیك گرایش بیشتری پیدا كنند، البته این روند در كشورهای پیشرفته سرعت بیشتری داشته است.
عضو شورای هماهنگی روابط‌عمومی‌های استان تهران گفت: هم اینك با توجه به سرعت تولید دانش و نیاز روزافزون به اطلاعات ، این امكان وجود دارد كه طی چند سال آینده مسیر حركت استفاده از اینترنت و مراكز اطلاعاتی نوظهور و روابط عمومی الكترونیكی و بهره‌وری از پایگاه های اطلاعاتی آن به مراتب سریع تر گردد.
دكتر علي اكبر جلالي اظهار می دارد: روابط‌عمومي دريك شهر الكترونيكي با چشم انداز توسعه فرهنگ استفاده مناسب از امكانات ويژه فن آوري اطلاعات، سازمان الكترونيكي مي باشد كه بخش عظيمي از وظايف خود را به صورت خودكار انجام داده و با سرعت ودقت عمل مي نمايد. ابزار فن آوري اطلاعات دخالتي در روش هاي معمول روابط‌عمومي ها در تصميم گيري و تعيين سياست ها ندارد. بلكه فقط كمك مي كند تا بستر لازم براي ارتقاي موقعيت آنها درسازمان هاي درون يك شهر الكترونيكي به وجود آورد. فرق بين يك كارمند روباط عمومي سنتي با كارمند روابط‌عمومي دريك شهر الكترونكي آن است كه كارمند دوم شانس استفاده از تجربيات بسياز زياد و ارتقاي دانش خود را به صورت دائم دارد كه در نتيجه آن سرويس هاي با كيفيت برتر را در كوتاه ترين زمان ممكن در هرجا به هركس و در هر زمان خواهد داد. ابزار فن آوري اطلاعات دريك شهر الكترونيكي بستر علمي درمديريت روابط‌عمومي را به گونه اي فراهم مي نمايد كه نقش برجسته آن در سازمان ها بهتر مشخص شود تا بتواند سازمان مربوطه را در رسيدن به اهدافش به صورت مطلوب هدايت كند و امكان ايجاد سرويس هاي جديد كه بدون اين ابزار قابل اجرا نيست را ارایه نمايد.
دكتر حسين متفكر پیرامون ارزش روابط‌عمومي ديجيتالي نظر دیگری دارد: در هر ثانيه و دقيقه به حجم وسيعي از خدمات و اطلاعات دسترسي پيدا نمايند. افزايش تقاضاي دسترسي به اينترنت براي دريافت خدمات و اطلاعات و اطلاع رساني، روش هاي ارتباطي و كار و زندگي را تحت تأثير قرار داده، لذا مديران روابط‌عمومي نمي توانند نسبت به اين درخواست ها و تحولات بي تفاوت باشند.
دكتر هادى خانيكى معاون وزير علوم و مشاور ریيس جمهور در امور رسانه ها می گوید: روابط عمومى در جامعه اطلاعاتى يعنى روابط عمومى در جامعه آگاه، متنوع و سرشار از اطلاعات.
در جامعه اطلاعاتى، ارتباطات نه از ارتباط گيرنده كه از «ارتباط پذيرنده» آغاز مى شود. «مخاطب» آغازگر ارتباط است و تا زمانى كه چشم ها و گوش هاى خود را براى ديدن و شنيدن باز نكند، تلاش براى وادار كردن او به ديدن و شنيدن بى ثمر خواهد بود.
بنابراين مهندسى روابط عمومى در عصر آگاهى و جامعه آگاه، تنها يك فعل سخت افزارانه نيست، بلكه كار نرم افزارانه هم هست. صرف داشتن فضاى لازم در رسانه ها و تهيه و پخش تبليغات در مطبوعات، راديو و تلويزيون و حضور در عرصه تبليغات محيطى كافى نيست؛ بلكه فراهم كردن فضاى نرم افزارى شامل برقرارى رابطه و ايجاد اعتماد دو سويه، هنجارهاى مشترك و زمينه هاى ذهنى ميان خود و مخاطب نيز ضرورى و حایز اهميت است.
روابط عمومى بايد در هنگام مواجهه با موقعيت ها، انتخاب ها و تصميم گيرى هاى دشوار بتوانند اين موقعيت ها را به صورت علمى و با نوعى «دريافت درونى» تجربه كنند. در اين حالت نبايد «روابط عمومى ها را به عنوان يكى از حرفه هاى داراى قدمت و سابقه تلقى كرد. بر اساس تلقى جديد، ضوابط عمومى و قانونى و اصول اخلاقى در روابط عمومى متجلى مى شود. در چنين شرايطى، پنج وظيفه پيش روى روابط عمومى ها قرار مى گيرد. تعهد نسبت به خود، تعهد نسبت به مخاطب، تعهد نسبت به كارفرما يا سازمان، تعهد نسبت به حرفه به عنوان اصحاب روابط عمومى و تعهد نسبت به جامعه.
یک نتیجه گیری
استامولين چهار پيشنهاد براي غني سازي مديريت اطلاعات براي روابط‌عمومي و دولت ديجيتالي ارایه مي دهد:
۱- ارایه خدمات به مخاطبان و ذي نفع ها از طريق كانال هاي الكترونيكي و ديجتيالي.
۲- مديريت ذخيره اطلاعاتي دولتي در راستاي حداكثر كردن كيفيت خدمات (ارتباطي، اطلاع رساني، مشاوره و…) و اثربخشي منابع.
۳- حمايت مؤثر از رسالت روابط‌عمومي در خدمات شهري و مؤثر كردن نقش سازمان با استفاده از سيستم هاي اطلاعاتي.
۴- مديريت فرايندهاي سيستم اطلاعاتي دولتي و خصوصي.
گزارش: زهرا بابازادگان