روابط‌عمومی سایبر

اینترنت تاثیر به سزایی بر جهان روابط عمومی‌دارد. تکنولوژی جدید سطح، راه کارها و شیوه‌های روابط‌عمومی را ارتقا داده است. اینترنت این اجازه را به مردم داده تا سریع تر از هر رسانه دیگری، به اطلاعات به صورت گسترده دسترسی داشته باشند هر چند این دنیای همیشه در دسترس به برخی اطلاعات اشتباه، امکان منتقل شدن را داده است.

روزی که “سيد محمد خاتمي” رییس جمهور در پيامي به نخستین کنفرانس بین المللی روابط عمومی‌ایران گفت:” نمی‌توان در عصر ارتباطات زیست و از نقش روابط عمومی‌در جامعه دستخوش تغییر، آن هم تغییرات پر شتاب و در هم تنیده غافل ماند”، شاید کمتر کسی به لزوم توجه ویژه به این بخش به عنوان وسیله ای برای ایجاد هماهنگی بین افراد و دسته‌ها و طبقات مختلف جامعه فکر می‌کرد.

همخواني و همگرايي نقش روابط‌عمومي‌ها به عنوان ابزار اطلاع رساني با نقشي که جامعه اطلاعاتي در اين زمينه بر عهده گرفته است، امروز بيش از پيش لزوم توجه به اين دو مقوله در کنار همديگر را نمايان مي سازد.

در دنياي روابط‌عمومي و همچنين در جامعه اطلاعاتي، ديگر پنهان کاري نقشي ندارد و در اختيار قرار دادن اطلاعات براي همگان هدف موازي است که دنياي روابط‌عمومي بايد در کنار جامعه اطلاعاتي به آن بپردازد.

روابط‌عمومي امروز ارگاني جدا از جامعه اطلاعاتي نيست که در آن تنيده است و با اين در هم پيچيدگي ديگر تفکيک اين دو مقوله ممکن نيست.

دکتر کاظم معتمد نژاد نیز، فارغ از کج تابی در دنیای سیاست و هر چیز دیگری، “گفتمان” را امر غالب بر تمامی‌امور خواند.

وی، روابط عمومی‌را به عنوان یکی از ارکان جامعه اطلاعاتی و جامعه کنونی مي بيند و مي گويد: روابط عمومی‌و هم دستگاه مطبوع آن باید بپذیرند که در جامعه اطلاعاتی کار آنها پنهان کاری نیست، بلکه تولید و توزیع اطلاعات است.

معتمدنژاد خاطر نشان می‌کند: امروز در عصر گشودگی به سر می‌بریم و عصر گشودگی یعنی عصر روابط عمومی، عصری که شفافیت و علنیت باید بر آن حاکم باشد.

ریچارد لینیگ یکی از صاحب نظران معروف روابط عمومی‌با اشاره به تاثیرات مثبتی را که اینترنت در روابط عمومی‌داشته است تاکید می‌کند که اینترنت برای ارایه اطلاعات به مردم و به دست آوردن آن توسط مردم نقش ارزشمندی دارد.

همچنین یک مثال واضح آورده که چگونه فناوری باعث شده که یک داستان ساده می‌تواند تبدیل به یک داستان سریالي در یک روزنامه ملی شود که از دیگر قابلیت‌های فن آوری را نشان می‌دهد. به دلیل رشد روزافزون اینترنت، اهمیت یک داستان ساده می‌تواند به کمک اندکی تلاش، به راحتی افزایش یابد.

وی در ادامه یادآوری می‌کند که خطرات در زمینه ارتباطات اینترنتی به 2 نقطه اصلی برمی‌گردند:

1- اعتبار و صحت اطلاعات
2- دادن اعتماد به کاربر ناشناس که منابع ثانویه برای همان اطلاعات موجود است.

دکتر “مهدی فرقانی”، رییس دانشکده ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی نیز در این خصوص می‌گوید: تاکنون بسیار شنیده ایم که در عصر جدید ارتباطات و در جامعه اطلاعاتی به سر می‌بریم و به تعبیری که برای جامعه امروز و زیست بوم امروز می‌شود، “جامعه رسانه ای شده” و شناخت ما از دنیای اطراف را رسانه‌ها تشکیل می‌دهند و به عبارتی ما در جامعه روابط عمومی‌شده زندگی می‌کنیم.

دکتر یونس شکرخواه می‌گوید: «ما در کل باید از روابط عمومی‌سنتی به طرف روابط عمومی‌الکترونیک برویم و در این الکترونیک شدن و تحول لازم است که اتوماسیون را خوب یاد بگیریم. بعد از این مرحله روابط‌عمومی‌ها آن لاین می‌شوند و از شبکه محدود، وارد حوزه گسترده ای می‌شوند. اوج روابط عمومی‌امروز، روابط عمومی‌سایبر است.

روابط عمومی‌سایبر بدین معناست که تلفیق حرفه ای از نیروی انسانی و تکنولوژی به وجود می‌آید.

در این تلفیق، سیستم سهم بیشتری را در پاسخ گویی به مخاطب نسبت به عامل انسانی به عهده می‌گیرد. در واقع ماشین‌ها در گردش کار روابط عمومی‌سایبر نقش کلیدی ایفا می‌کنند. در این روابط‌عمومی‌ها محتوا اساسا برای شرایط وب طراحی می‌شود.

1- یک بخش دیدبان همیشه فعال دارد که در پاسخ به مشتری‌ها حتی به صورت کاملا شخصی و بر اساس نیاز یکایک مشتریان صورت می‌گیرد.

دلیل عدم پیشرفت روابط‌عمومی‌ها (روابط عمومی‌الکترونیک)، نبود آموزش‌های آکادمیک است که در حال حاضر مراکز آموزشی خاصی در این زمینه وجود ندارد. خاطرنشان می‌سازم امروزه روابط‌عمومی‌ها در حوزه روابط عمومی‌و در بخش ارتباطات الکترونیک خیلی خوب عمل می‌کنند که لازم است از آن‌ها حمایت شود.

دكتر “مجيد پسران قادر” مشاور ارشد سازمان مديريت و برنامه‌ريزي عقیده دارد روابط‌عمومي ديجيتالي ضرورت جامعه اطلاعاتي است. نبود زير ساخت‌هاي لازم در فناوري اطلاعاتي در كشور و نبود آموزش كافي عموم مردم و ترس از عدم امنيت در روابط‌عمومي ديجيتالي از ديگر موانع تشكيل اين گونه روابط‌عمومي‌هاست. روابط‌عمومي ديجيتالي به معني استفاده از فناوري ديجيتال به ويژه كاربردهاي مبتني بر وب سايت‌هاي اينترنتي براي افزايش دسترسي و ارايه خدمات و اطلاعات به افراد است. از وظايف روابط‌عمومي ديجيتالي، ساده‌سازي نحوه ارايه خدمات به شهروندان، سازمان‌ها و نهادها، آسان‌سازي دسترسي ‌مخاطبان به خدمات، بهبود كارايي و اثر بخشي از طريق حذف لايه‌هاي ساختاري است.

مهدی باقریان مدیر اولین موسسه اینترنتی روابط عمومی‌اظهار می‌دارد: در حال حاضر از روابط عمومی‌الكترونیك در دنیا استفاده‌های زیادی می‌شود اما در كشور ما، روابط عمومی‌الكترونیك جدی گرفته نشده و روابط‌عمومی‌ها حساسیت زیادی به این مساله نشان نمی‌دهند و با این پدیده بیگانه هستند.

مدیرمسئول فصلنامه كارگزار روابط عمومی‌افزود: در فرم سنتی روابط عمومی، انتقال اطلاعات به طور ناقص صورت می‌گیرد و هزینه‌های زیادی صرف اشتباهات می‌شود. این اشتباهات و افزایش هزینه‌ها سبب شده تا كارگزاران روابط عمومی‌به استفاده از خدمات فناوری اطلاعات به ویژه روابط عمومی‌الكترونیك گرایش بیشتری پیدا كنند، البته این روند در كشورهای پیشرفته سرعت بیشتری داشته است.

عضو شورای هماهنگی روابط‌عمومی‌های استان تهران گفت: هم اینك با توجه به سرعت تولید دانش و نیاز روزافزون به اطلاعات ، این امكان وجود دارد كه طی چند سال آینده مسیر حركت استفاده از اینترنت و مراكز اطلاعاتی نوظهور و روابط عمومی‌الكترونیكی و بهره‌وری از پایگاه‌های اطلاعاتی آن به مراتب سریع ‌تر گردد.

دكتر علي اكبر جلالي اظهار می‌دارد: روابط‌عمومي دريك شهر الكترونيكي با چشم انداز توسعه فرهنگ استفاده مناسب از امكانات ويژه فن آوري اطلاعات، سازمان الكترونيكي مي باشد كه بخش عظيمي از وظايف خود را به صورت خودكار انجام داده و با سرعت ودقت عمل مي نمايد. ابزار فن آوري اطلاعات دخالتي در روش‌هاي معمول روابط‌عمومي‌ها در تصميم گيري و تعيين سياست‌ها ندارد. بلكه فقط كمك مي كند تا بستر لازم براي ارتقاي موقعيت آنها درسازمان‌هاي درون يك شهر الكترونيكي به وجود آورد. فرق بين يك كارمند روباط عمومي سنتي با كارمند روابط‌عمومي دريك شهر الكترونكي آن است كه كارمند دوم شانس استفاده از تجربيات بسياز زياد و ارتقاي دانش خود را به صورت دائم دارد كه در نتيجه آن سرويس‌هاي با كيفيت برتر را در كوتاه ترين زمان ممكن در هرجا به هركس و در هر زمان خواهد داد. ابزار فن آوري اطلاعات دريك شهر الكترونيكي بستر علمي درمديريت روابط‌عمومي را به گونه اي فراهم مي نمايد كه نقش برجسته آن در سازمان‌ها بهتر مشخص شود تا بتواند سازمان مربوطه را در رسيدن به اهدافش به صورت مطلوب هدايت كند و امكان ايجاد سرويس‌هاي جديد كه بدون اين ابزار قابل اجرا نيست را ارایه نمايد.

دكتر حسين متفكر پیرامون ارزش روابط‌عمومي ديجيتالي نظر دیگری دارد: در هر ثانيه و دقيقه به حجم وسيعي از خدمات و اطلاعات دسترسي پيدا نمايند. افزايش تقاضاي دسترسي به اينترنت براي دريافت خدمات و اطلاعات و اطلاع رساني، روش‌هاي ارتباطي و كار و زندگي را تحت تأثير قرار داده، لذا مديران روابط‌عمومي نمي توانند نسبت به اين درخواست‌ها و تحولات بي تفاوت باشند.

دكتر‌هادى خانيكى معاون وزير علوم و مشاور ریيس جمهور در امور رسانه‌ها می‌گوید: روابط عمومى در جامعه اطلاعاتى يعنى روابط عمومى در جامعه آگاه، متنوع و سرشار از اطلاعات.

در جامعه اطلاعاتى، ارتباطات نه از ارتباط گيرنده كه از «ارتباط پذيرنده» آغاز مى شود. «مخاطب» آغازگر ارتباط است و تا زمانى كه چشم‌ها و گوش‌هاى خود را براى ديدن و شنيدن باز نكند، تلاش براى وادار كردن او به ديدن و شنيدن بى ثمر خواهد بود.

بنابراين مهندسى روابط عمومى در عصر آگاهى و جامعه آگاه، تنها يك فعل سخت افزارانه نيست، بلكه كار نرم افزارانه هم هست. صرف داشتن فضاى لازم در رسانه‌ها و تهيه و پخش تبليغات در مطبوعات، راديو و تلويزيون و حضور در عرصه تبليغات محيطى كافى نيست؛ بلكه فراهم كردن فضاى نرم افزارى شامل برقرارى رابطه و ايجاد اعتماد دو سويه، هنجارهاى مشترك و زمينه‌هاى ذهنى ميان خود و مخاطب نيز ضرورى و حایز اهميت است.

روابط عمومى بايد در هنگام مواجهه با موقعيت‌ها، انتخاب‌ها و تصميم گيرى‌هاى دشوار بتوانند اين موقعيت‌ها را به صورت علمى و با نوعى «دريافت درونى» تجربه كنند. در اين حالت نبايد «روابط عمومى‌ها را به عنوان يكى از حرفه‌هاى داراى قدمت و سابقه تلقى كرد. بر اساس تلقى جديد، ضوابط عمومى و قانونى و اصول اخلاقى در روابط عمومى متجلى مى شود. در چنين شرايطى، پنج وظيفه پيش روى روابط عمومى‌ها قرار مى گيرد. تعهد نسبت به خود، تعهد نسبت به مخاطب، تعهد نسبت به كارفرما يا سازمان، تعهد نسبت به حرفه به عنوان اصحاب روابط عمومى و تعهد نسبت به جامعه.

یک نتیجه گیری

استامولين چهار پيشنهاد براي غني سازي مديريت اطلاعات براي روابط‌عمومي و دولت ديجيتالي ارایه مي دهد:
۱- ارایه خدمات به مخاطبان و ذي نفع‌ها از طريق كانال‌هاي الكترونيكي و ديجتيالي.
۲- مديريت ذخيره اطلاعاتي دولتي در راستاي حداكثر كردن كيفيت خدمات (ارتباطي، اطلاع رساني، مشاوره و…) و اثربخشي منابع.
۳- حمايت مؤثر از رسالت روابط‌عمومي در خدمات شهري و مؤثر كردن نقش سازمان با استفاده از سيستم‌هاي اطلاعاتي.
۴- مديريت فرايندهاي سيستم اطلاعاتي دولتي و خصوصي.

گزارش: زهرا بابازادگان